Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Bijen wespen en mieren => Overige wespen => Topic gestart door: John Bouwmans op september 08, 2020, 11:39:43 AM

Titel: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op september 08, 2020, 11:39:43 AM
Sinds enkele weken is Veenendaal (-West) in de ban van de "Monsterwesp". Na publicaties in de het AD, de Gelderlander, RTV-Utrecht en lokale bladen (https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,466222.msg2412737.html#msg2412737 ) ben je toch benieuwd of je er zelf ook eentje tegenkomt. En zowaar, op 28 augustus zag ik de eerste in mijn eigen tuin op de Passiebloemen. Sindsdien zijn ze er dagelijks, een keer zelfs 4-5 stuks tegelijk, maar meestal maar 1 of soms 2 tegelijk. Ook op andere plaatsen in de wijk worden waarnemingen ingevoerd. Dus EIS (Theo Zeegers cs) is druk bezig met het bepalen locatie van het nest.

De jacht op prooi, met name Honingbijen, verschilt op Passiebloemen blijkbaar van de gebruikelijke vangtechniek bij bijenkasten. Daar wordt een honingbij uit de lucht gevangen. Op de passiebloemen in mijn tuin landt de V. velutina op of direct naast de bloem, loopt naar de prooi en vat 'm letterlijk in de kraag. Daarna "demonteert" deze de prooi op de bloem of op een struik dichtbij. Na aantal minuten, vaak maar 3 of 4, vliegt de velutina met het borststuk van de prooi richting nest.

Ter illustratie een aantal foto's van de vangst van een Honingbij op passiebloem.  https://waarneming.nl/observation/199516394/

(https://waarneming.nl/media/photo/030/514/30514983.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/514/30514984.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/514/30514985.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/514/30514986.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/514/30514987.jpg)

En een paar foto's van een Vespa velutina fouragerend op klimop.

(https://waarneming.nl/media/photo/030/553/30553159.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/553/30553161.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/553/30553162.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/553/30553163.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/553/30553209.jpg)

Nog meer foto's via https://waarneming.nl/species/212573/photos/?advanced=on

Voor belangstellenden nog een aantal links met info over Vespa velutina in NL.
Sept 2017: 1e waarneming Dreischor, Zeeland: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,408515.msg2154225.html#msg2154225
EIS NFM 49: https://www.eis-nederland.nl/Portals/4/pdfs/NFM%2049%20p01-10.pdf?ver=2018-02-12-112532-757&timestamp=1518431140391
EB 78 (1-2018): https://www.eis-nederland.nl/Portals/4/pdfs/EB%2078%20(1)%20p2-6.pdf?ver=2018-02-12-112532-727
Info site Albert de Wilde: http://www.ahw.me/imkerij/Aziatische-hoornaar.html
Nature today. Opsporen nest: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=23795
Artikel PZC: https://www.pzc.nl/schouwen-duiveland/hoornaars-houden-nest-in-dreischor-goed-verborgen~ac484a15/

Melding Provincie Utrecht: https://www.provincie-utrecht.nl/actueel/nieuws/schadelijke-aziatische-hoornaar-gevonden-veenendaal

Factsheet NVWA:  https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/dier/dieren-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-aziatische-hoornaar/factsheet-aziatische-hoornaar.pdf
Video NVWA: https://www.nvwa.nl/documenten/videos/2018/09/13/aziatische-hoornaar

Verspreidingskaart Europa: https://www.vespavelutina.eu/en-us/vespa-velutina/Where-is-it

Als het nest wordt opgespoord dan meld ik het vanzelfsprekend hier.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: gbeersma op september 08, 2020, 21:21:32 PM
Prachtig beest John. Jammer dat ze zo hun nadelen hebben.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: Giel van der Pluijm op september 08, 2020, 21:53:54 PM
Bij mij vliegen ze zelfs de groene bak in, waar ook wespen in vliegen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 08, 2020, 22:15:43 PM
Citaat van: Giel van der Pluijm op september 08, 2020, 21:53:54 PM
Bij mij vliegen ze zelfs de groene bak in, waar ook wespen invliegen.

Hoe bedoel je Giel? In een GFT-kliko?
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: Giel van der Pluijm op september 08, 2020, 22:22:15 PM
jawel!
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 07:33:58 AM
Citaat van: gbeersma op september 08, 2020, 21:21:32 PM
Prachtig beest John. Jammer dat ze zo hun nadelen hebben.

Inderdaad Gerard. Maar over de nadelen en ecologische impact verschillen de meningen. Wordt ook wel gezegd dat de ecologische impact beperkt is. In de factsheet van de NVWA staat hierover het volgende: (https://www.nvwa.nl/documenten/dier/dieren-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-aziatische-hoornaar )
Aanwezigheid en effect in Europa
Stand van zaken in 2020: de Aziatische hoornaar heeft zich gevestigd in Frankrijk, België en het noorden van Spanje en wordt in steeds meer landen waargenomen. De verwachting is dat deze wesp zich kan vestigen in een groot deel van Europa.
Effect op biodiversiteit / ecosysteem
De Aziatische hoornaar eet honingbijen, andere vliesvleugeligen (alle bijen, mieren en hommels) en ook vliegen, vlinders en rupsen. Hierdoor neemt het aantal insecten af dat zorgt voor de bevruchting van planten. Het is nog onduidelijk hoe groot het effect hiervan is. Als de Aziatische hoornaar zich vestigt zijn populatieafnamen van wilde bijen, inclusief wellicht hommels te verwachten. In natuurgebieden heeft de afname van bestuivers potentieel een negatief effect op de bestuiving van planten, en dus ook op de groei van beschermde plantensoorten.


Ik verwacht zelf dat de opmars en verspreiding van dit beest door het bestrijden van nesten hooguit wat wordt vertraagd en niet meer is te stuiten. Niet alle nesten zullen worden gevonden en op tijd worden vernietigd. In oktober vliegen dan de nieuwe koninginnen uit voor stichten van nieuwe volkeren voor het volgend seizoen. Een nest zou maximaal 5 nieuwe koninginnen voortbrengen. En als je uitgaat van max 5 koninginnen per nest, dan kan het toch hard gaan. Vergelijk het met het R-getal in de COVID-19 verspreiding. Dus dit beestje zul je in 2021 vast op nog veel meer plekken in NL gaan aantreffen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: Rayan Majoor op september 09, 2020, 08:47:41 AM
mooi vastgelegd! Waarschijnlijk als je een tijdje bij de resten van de bij had gewacht was de hoornaar die ook nog wel op komen halen: bij andere sociale wespen heb ik dit ook al vaker gezien: vliegen, langpootmuggen en spinnen heb ik al in stukjes gebeten zien worden tot ze makkelijk in de lucht mee te nemen zijn (zelfs is een keer een spin die op mijn arm in stukjes werd geknipt) en even later komt de wesp vaak weer terug voor de rest.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 09:11:13 AM
In principe nemen ze alleen het borststuk van de prooi omdat dit het meest eiwitrijk is. En dat borststuk vervoeren ze net zoals een urntjeswesp een bolletje zand. De restanten vallen op de grond en die zijn lastig terug te vinden. Alleen de eerste paar keer naar gezocht, maar niks gevonden dus. Los pootje, vleugeltje of kop vallen ook niet op in flinke laag boomschors.

Heb die Hoornaar bij de verdere "demontage van de prooi" ook gefilmd. En na de demontage ook met de prooi weg zien vlieh in ONO-richting. Heb dit tafereel daarna vaker gezien, in keer zelfs 4 vangsten in 15-20 minuten. Bij de foto's van de Vespa velutina (nigrithorax) https://waarneming.nl/species/8807/photos/? zie je daar wel wat opnames van.

Het demonteren van de prooi duurde bij mij soms maar net 3-4 minuten. Maar kan ook 5-10 minuten duren. Maar omdat het soms dus ook korter is, miste ik een paar vluchten omdat ze binnen 5 minuten met de prooi weg waren,

Demonteren prooi, zowel op de passiebloem, maar meestal op Hortensia of Rhodo ernaast. Soms ook op de grond en soms in de Esdoorn meteen achter mijn tuin.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: Rayan Majoor op september 09, 2020, 10:29:14 AM
Mooi hoe je zo alles vast kan leggen!

Opvallend vind ik dat in mijn ervaring lang niet altijd het borststuk meegenomen wordt bij de eerste vlucht (zie bijvoorbeeld hier (https://waarneming.nl/observation/168535112/), waar de kop meegenomen wordt). En bij de spin werd eerst het achterlijf meegenomen. Maar misschien zijn de aziatische hoornaars wel wat slordiger en nemen ze inderdaad het belangrijkste mee en laten ze de rest gewoon achter.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 10:38:18 AM
Het nest ligt meestal tot op 700m  - 1 km afstand van de vangstplek. Maar 2 tot zelfs 5 km kan ook. Dan neem je alleen het lekkerste/meest voedzame deel mee, en dat schijnt het borststuk te zijn.

Zie deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/199549365/ (https://waarneming.nl/observation/199549365/).
Aziatische Hoornaar (donkere vorm) - Vespa velutina nigrithorax imago, foeragerend, gezien
datum: 2020-09-04 locatie: Veenendaal - West (UT)

foto's:
(https://waarneming.nl/media/photo/030/528/30528698.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/528/30528699.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/528/30528700.jpg)

Deze vloog trouwens met het deels gedemonteerde beest de boom in. Daardoor kon ik van deze de richting van de prooivlucht niet vast stellen, maar die was vast ook ONO net als de andere die ik wel kon zien.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 11:06:17 AM
Citaat van: Rayan Majoor op september 09, 2020, 10:29:14 AM
Mooi hoe je zo alles vast kan leggen!

Ja, en een groot voordeel hierbij is dat het letterlijk in mijn eigen achtertuin is. Kan ik lekker met een drankje vanuit de luie stoel de boel in de gaten houden. En als het prijs is, er vlug even met de camera naar toe lopen om het tafereel vast te leggen.

Jammer dat we nog geen goede kruispeiling hebben kunnen doen. Dat zou het een stuk makkelijker maken om het nest te vinden omdat het zoekgebied dan stuk kleiner wordt. Er bestaat een kans dat bij een volgend EIS-bezoek aan Veenendaal velutina's worden gevangen en voorzien van een tag om met radiosignalen het nest te kunnen vinden. Nog in een experimentele fase, maar zou leuk zijn om te zien hoe dat in zijn werk gaat en of het resultaat oplevert.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 15:32:29 PM
Zojuist zaten er weer een paar velutina's op de Passiebloemen. Had om 14.23 al weer een gezien en stond daarom iets meer op de uitkijk. Filmde een honingbij op de passiebloem en nog geen 15-30 seconden later werd die gepakt door de velutina. Dat was om 15.00u. Heb het hele tafereel op gefilmd, van vangst tot het wegvliegen. Tijd exact 3 minuten en 30 seconden! (Correctie 3.16!) Velutina hing met poot aan blauwe lintbloemsprietje.. Knipt razendsnel eerst kop,poten, achterlijf en vleugels eraf. Meeste tijd kostte het nog om de beharing van het borststuk af te knippen. Vertrok met prooi richting ONO, over het huis (Net als al vluchtren die ik eerder zag). ( 2e foto is screenshot uit filmpje, daardoor wat onscherp)

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/199819249/ (https://waarneming.nl/observation/199819249/).
3 Aziatische hoornaar - Vespa velutina imago, gezien datum: 2020-09-09 locatie: Veenendaal - West (UT)

(https://waarneming.nl/media/photo/030/658/30658082.jpg)
screenshot uit filmpje
(https://waarneming.nl/media/photo/030/658/30658083.jpg)

Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: Rayan Majoor op september 09, 2020, 18:19:50 PM
Wat een kunstenaars (zowel John als de wespen ;))
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: wilde op september 09, 2020, 18:34:03 PM
CiteerEr bestaat een kans dat bij een volgend EIS-bezoek aan Veenendaal velutina's worden gevangen en voorzien van een tag om met radiosignalen het nest te kunnen vinden.
Zo experimenteel is die methode niet meer. Al flink wat jaren geleden heeft men ook wel de vliegbewegingen en rustmomenten van honingbijen op die wijze vastgelegd. De bijen kregen dan een soort kleine antenne op het scutum geplakt. Daarmee kon de bij dan via radiosignalen gevolgd worden. Ik meen dat dit een Zwitsers onderzoek was. Het lijkt in elk geval wel een goede opsporingshulp te kunnen zijn.

Het nest kan ook gevonden worden met drones en infraroodcamera. Dan moet het wel koud zijn. De nesttemperatuur zal circa 30 graden zijn en het nest is dan gemakkelijk te zien. Dan moet je nog wel kippen, katten, duiven, konijnen, vossen etc. uitfilteren. De kunst is om de richting zo goed mogelijk te bepalen. ONO lijkt een vrij preciese aanduiding, maar dat wordt dan met een kilometer afstand toch nog een flinke waaier. Dat kan dus het best 's morgens vroeg (5-8 uur :-[).

Ik verwacht overigens, dat de schade aan biodiversiteit reuze zal meevallen. Onze andere grote wespensoorten hebben voor een belangrijk deel hetzelfde menu. Hoe meer honingbijen er gepakt worden, hoe minder schade aan biodiversiteit, maar ja, dat zullen imkers niet leuk vinden.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 18:36:20 PM
 :rolleye: Bedankt Rayan. Ja, het was een prachtig moment, voor zover " een moord op een honingbij" prachtig kan zijn. Het ging onvoorstelbaar snel en prachtig gefilmd. Wel met mijn compactcameraatje, dus dat is HD 1080p en geen 4K. Maar je kan niet alles willen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 18:46:57 PM
Citaat van: wilde op september 09, 2020, 18:34:03 PM
CiteerEr bestaat een kans dat bij een volgend EIS-bezoek aan Veenendaal velutina's worden gevangen en voorzien van een tag om met radiosignalen het nest te kunnen vinden.
Zo experimenteel is die methode niet meer. Al flink wat jaren geleden heeft men ook wel de vliegbewegingen en rustmomenten van honingbijen op die wijze vastgelegd. De bijen kregen dan een soort kleine antenne op het scutum geplakt. Daarmee kon de bij dan via radiosignalen gevolgd worden. Ik meen dat dit een Zwitsers onderzoek was. Het lijkt in elk geval wel een goede opsporingshulp te kunnen zijn.

Het nest kan ook gevonden worden met drones en infraroodcamera. Dan moet het wel koud zijn. De nesttemperatuur zal circa 30 graden zijn en het nest is dan gemakkelijk te zien. Dan moet je nog wel kippen, katten, duiven, konijnen, vossen etc. uitfilteren. De kunst is om de richting zo goed mogelijk te bepalen. ONO lijkt een vrij preciese aanduiding, maar dat wordt dan met een kilometer afstand toch nog een flinke waaier. Dat kan dus het best 's morgens vroeg (5-8 uur :-[).

Ik verwacht overigens, dat de schade aan biodiversiteit reuze zal meevallen. Onze andere grote wespensoorten hebben voor een belangrijk deel hetzelfde menu. Hoe meer honingbijen er gepakt worden, hoe minder schade aan biodiversiteit, maar ja, dat zullen imkers niet leuk vinden.

Radiotaggen schijnt behoorlijk prijzig te zijn. Eén tag kost iets van €200 (info Theo Zeegers), en niet alle tags worden na gebruik terug gevonden. Maar deze methode zou een noodgreep zijn, omdat het gebied nu nog te groot is om met drone af te zoeken. Maar misschien dat we met overvliegende hoornaars nog stap verder kunnen komen om het zoekgebied in te perken. We hebben afgelopen maandag op 3 locaties bijenkasten bezocht, maar daar waren geen velutina's. Lagen in de prooivluchtrichting op 1000-1500 m vanaf mijn locatie.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: wilde op september 09, 2020, 18:52:32 PM
Citeer1000-1500 m vanaf mijn locatie
Dan zou ik denken dat het nest dichterbij is te vinden, want 1500 m. is al vrij ver. Verder zullen ze echt niet vliegen, want dat is niet rendabel. Ik zou zoeken op 300-800m vanaf jouw locatie in de door jou aangeduide richting.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 19:05:49 PM
Citaat van: wilde op september 09, 2020, 18:52:32 PM
Citeer1000-1500 m vanaf mijn locatie
Dan zou ik denken dat het nest dichterbij is te vinden, want 1500 m. is al vrij ver. Verder zullen ze echt niet vliegen, want dat is niet rendabel. Ik zou zoeken op 300-800m vanaf jouw locatie in de door jou aangeduide richting.

Daar heb ik afgelopen weekend al gezocht. Ga daar de komende dagen opnieuw verder zoeken. Volgens Theo levert zoeken vanaf de grond zelden iets op, maar ik vind het wel een uitdaging. Gezien de locaties van alle andere waarnemingen in Veenendaal-West zou een plek op 400-500meter perfect passen.

Kaart. https://waarneming.nl/locations/gridcell/2196082/observations/?after_date=2010-09-11&before_date=2020-09-08&species=8807&view_type=as_map
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: wilde op september 09, 2020, 19:59:06 PM
CiteerVolgens Theo levert zoeken vanaf de grond zelden iets op.
Bij het eerste bekende nest in Dreischor 2017 was ik op eigen houtje, een dag voordat het met een drone werd gevonden, zeer dicht in de buurt geraakt. Ik heb er op 20 meter afstand van gestaan, maar kon daar niet verder omdat het particulier terrein was. Ik schatte toen in dat het nest daar waarschijnlijk niet zou zitten, omdat de bomen niet veel hoger dan 4 meter waren. Dat was dus achteraf een misvatting. Ik geef je de meeste kans op kortere afstand (300-800 meter). Je moet alleen de richting goed kunnen bepalen. Ben benieuwd op welke afstand van jouw tuin het gevonden zal worden.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 09, 2020, 21:09:34 PM
Zoals gezegd, ik ga het de komende dagen proberen te vinden. En dan richt ik me op overvliegende hoornaars, als me dat lukt met mijn verrekijkertje. Alle bomen in de buurt heb ik al afgezocht. Essen hebben een open structuur en kun je redelijk goed beoordelen, net als Berken. Maar de Eiken en Elzen zijn erg lastig. Bovendien zijn die wel 10-15 meter hoog hier. Heb al de nodige eksternesten en zo gespot, maar nog geen hoornaarnest dus. Zou mooi zijn als het me lukt dat te vinden, zonder drone, tag en andere hulpmiddelen.   :rolleyes: :rolleye:

De opmerking van Theo was iets genuanceerder trouwens:  "Wat kansloos is, is zoeken met een verrekijker naar een nest. Zo hebben we nog nooit een nest gevonden.
Wat een veel beter idee is, is zoeken naar (hoog) overvliegende hoornaars. En die dan volgen uiteraard. Zo hebben we zeker twee keer het nest gevonden."
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 10, 2020, 10:00:50 AM
Vanmorgen binnen 20 minuten het nest gevonden :rolleye: :rolleye: Op circa 12-15 meter hoogte en op zo'n 200-250 meter van mijn huis. Heb de waarneming voorlopig op verborgen gezet, maar hier vast een foto van het nest

(https://waarneming.nl/media/photo/030/673/30673626.jpg)

Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: Henri van Dodeweerd op september 10, 2020, 10:09:15 AM
Goed bezig, John. Het bewijs geleverd dat het wel met een verrekijker kan vanaf de grond ;)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 10, 2020, 10:14:47 AM
Ja, was even supergevoel Henri. Al met Theo contact gehad en hij bevestigde dat dit inderdaad het nest is. Nu kunnen de instanties aan het werk om de bewoners te elimineren. Eigenlijk best zonde, maar ja. Dat is de Europese richtlijn.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: wilde op september 10, 2020, 11:05:32 AM
Leuk dat zoekresultaat er zo snel was, en dichtbij dus. :duim:
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 10, 2020, 11:21:50 AM
Ja, was wel een soort van eureka-moment Albert. Zit vlak onder de top van een Els. Vond m al om 9.15 uur en het was toen 12,5 graden. Zag nog geen vliegactiviteit. Net nog even wezen kijken en nu is er redelijk wat activiteit bij het nest en ook weer in mijn achtertuin trouwens. Nu kwamer er een paar fourageren op de passiebloem. Ook maar weer een exemplaar verzameld. 

Voor de leuk het verzamelde exemplaar van zojuist.Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/199857646/ (https://waarneming.nl/observation/199857646/).
1 Aziatische Hoornaar (donkere vorm) - Vespa velutina nigrithorax imago, handvangst en in collectie  datum: 2020-09-10 locatie: Veenendaal - West (UT)

screenshot "in het wild", fouragerend op de Passiebloem
(https://waarneming.nl/media/photo/030/675/30675690.jpg)
verzameld
(https://waarneming.nl/media/photo/030/675/30675691.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/675/30675692.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/675/30675693.jpg)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West
Bericht door: John Bouwmans op september 10, 2020, 14:02:21 PM
En ook nog 2 foto's van het nest, nu met iets minder tegenlicht. Toen ik net nog even ging kijken, was er behoorlijk wat activiteit bij het nest. De meeste wespen leken de grote ronde ingang aan de onderkant te gebruiken. Maar er liepen ook hoornaars naar de openingen aan de zijkant. Kon niet zien of ze daar ook naar binnen gingen of door naar buiten kwamen. Kwaliteit foto's laat wat te wensen over, maar afstand is net wat te groot voor mijn compactcameraatje om de hoornaars op de nestwand te zien lopen.

(https://waarneming.nl/media/photo/030/677/30677444.jpg)

(https://waarneming.nl/media/photo/030/677/30677445.jpg)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 10, 2020, 18:04:53 PM
en ook nog 2 dronebeelden van het nest. Lastig bij te komen en nergens vrij zicht. Maar geeft wel goed beeld.

(https://waarneming.nl/media/photo/030/683/30683576.jpg)

(https://waarneming.nl/media/photo/030/683/30683577.jpg)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: S.A. Gorter op september 10, 2020, 20:26:09 PM
Wat een leuk beeldverhaal in feuilleton-vorm!
Ik keek vanaf het begin regelmatig of er alweer nieuws was/
Mooie foto's van nest en verzameld exemplaar.
Bedankt Johan.

gr. Simon Gorter
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 10, 2020, 20:49:17 PM
Citaat van: S.A. Gorter op september 10, 2020, 20:26:09 PM
Wat een leuk beeldverhaal in feuilleton-vorm!
Ik keek vanaf het begin regelmatig of er alweer nieuws was/
Mooie foto's van nest en verzameld exemplaar.
Bedankt Johan.

gr. Simon Gorter

Bedankt Simon. Nu volgt alleen nog als afsluiting beelden van de vernietiging van het nest in opdracht van de provincie Utrecht. Ergens vind ik dat wel jammer, want het is een mooi beest en doet volgens mj weinig schade, behalve dat imkers deze exoot liever niet zien. De ene keer is iedereen blij als er weer in soort bijkomt in NL, dan weer triest als er een soort verdwijnt.
Maar persoonlijk vermoed ik dat de Aziatische hoornaar een blijvertje is in NL. Kunnen met de bestrijding de opmars van de Aziatische hoornaar naar het noorden alleen maar wat vertragen volgens mij. De tijd zal het leren.

En als je die beeldverhalen leuk vindt, kijk dan eens bij de topic-selectie in mijn handtekening. Daar staan veel leuke feuilletons in  :blink:
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 14, 2020, 16:24:26 PM
De bestrijding van de Aziatische hoornaar is weer in het nieuws vandaag. Er is gevlogen met verschillende typen drones en met verschillende sensoren.
Zal tzt nog wat foto's plaatsen van het onderzoek en de bestrijding van het nest. En de quote " De Aziatische hoornaar is weliswaar enorm groot, voor mensen is de Aziatische variant niet gevaarlijker dan een reguliere wesp", moet je echt met een korreltje zout nemen. De Aziatische hoornaar is maar 25-28 mm groot, dus dat valt best mee. Je hebt er ook helemaal geen last van, in tegenstelling tot de gewone wesp (limonadewesp), die zeker in deze tijd van het jaar wel erg hinderlijk kan zijn als je op een terras een drankje of een hapje neemt.

Is weer zo'n indianenverhaal dat mensen angstig maakt voor iets onschuldigs. Alleen de honingbij denkt daar vast anders over.
https://www.ad.nl/utrecht/drone-ingezet-bij-onderzoek-naar-nest-van-monsterwesp-in-veenendaal~ac1a66e0/
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: wilde op september 14, 2020, 16:30:51 PM
Ja, het AD heeft weer op hoop onzin uitgekraamd. Je zou bijna geloven dat het waar is.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 14, 2020, 18:10:06 PM
Citaat van: wilde op september 14, 2020, 16:30:51 PM
Ja, het AD heeft weer op hoop onzin uitgekraamd. Je zou bijna geloven dat het waar is.

Het bericht van RTV-Utrecht rept gelukkig niet over de grootte van het beestje.
https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/2092679/nvwa-vliegt-met-drone-bij-nest-aziatische-hoornaar-in-veenendaal.html

Plaats maar een (helaas wat onscherpe) foto op mm-papier. Beestje is hier wat gekromd. Ik kwam uit op 28 mm, lijkt hier iets van 25 mm.

(https://waarneming.nl/media/photo/030/483/30483400.jpg)

Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 14, 2020, 18:31:33 PM
https://www.gelderlander.nl/veenendaal/drone-vindt-nest-aziatische-hoornaar-hoog-in-een-boom-in-veenendaal-koningin-mogelijk-al-uitgevlogen~aa1ac0fb/

En De Gelderlander komt ook weer met een verhaal met een aantal onjuistheden.
1. Het nest zou gevonden zijn met een drone: Onjuist, zelfs de warmtecamera van de drone had moeite het nest te vinden. Mogelijk omdat het nest 1,5 meter onder de boomtop zat en er nog gebladerte boven hing.  (ik heb het nest donderdag 10 september zelf gevonden met een verrekijker vanaf de grond, op basis van de vliegrichting van hoornaar met prooi.)

2. Er zou geen hoornaar-activiteit zijn geweest vandaag. Er zijn vele tientallen hoornaars op- en rond het nest gespot. Helaas vlogen er geen hoornaars op bekende fourageerplekken, waardoor het niet mogelijk was een beestje te vangen en te voorzien van een radiotag. Jammer dat dit experiment vandaag niet gelukt is want ik was er graag getuige van geweest.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 14, 2020, 20:27:15 PM
Was vanavond om 19.00 uur, zo'n 6 uur na het spuiten, nog wel enige vliegactiviteit bij het nest. Na het spuiten viel vanmiddag een hoornaar met larve tussen de poten geklemd op de grond. Als de hoornaars verhuizen van het primair nest naar een secundair nest worden larven ook op deze wijze vervoerd.

detail nest 14 sept ochtend
(https://waarneming.nl/media/photo/030/801/30801327.jpg)
inspuiten nest
(https://waarneming.nl/media/photo/030/801/30801407.jpg)
larve uit nest meegenomen door imago
(https://waarneming.nl/media/photo/030/801/30801328.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/801/30801329.jpg)
nest 's avonds 19 uur.
(https://waarneming.nl/media/photo/030/801/30801330.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/801/30801331.jpg)

Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: Henri van Dodeweerd op september 14, 2020, 20:31:28 PM
Mooi John!

Nu kun je nog een larve gaan opkweken ;D
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 14, 2020, 20:34:20 PM
Citaat van: Henri van Dodeweerd op september 14, 2020, 20:31:28 PM
Mooi John!

Nu kun je nog een larve gaan opkweken ;D

De larve is door anderen meegenomen Henri, inclusief nog wat na het spuiten naar beneden gevallen imago's.
Was een hele happening in het anders zo rustige Veenendaal-West  ;D Benieuwd of de rust nu weerkeert.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: Henri van Dodeweerd op september 14, 2020, 20:40:12 PM
Als oud Veenendaler voel ik met je mee ;)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 14, 2020, 20:53:43 PM
Nog even niet. Nest wordt morgen nog 'n 2e keer gecheckt en zonodig nog een keer ingespoten. En later deze week nog een check en eventueel spuitronde. Als het nest is uitgestorven wordt het in zijn geheel verwijderd voor verder onderzoek. Nest gaat wel "in quarantaine", om te voirkomen dat er nog larven uitkomen. Dus het zal deze week nog wel wat extra activiteit opleveren, maar de drone-acties zijn over.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 15, 2020, 16:00:32 PM
Vandaag kwam Hart van Nederland het nest filmen. Via mensen uit de buurt belden ze mij voor info en een interview. Komt vanavond in de late uitzending van HvNL. In de vroege uitzending komt geloof ik een interview met Theo Zeegers. Zet die Aziatische hoornaar Veenendaal toch op de kaart.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: Rayan Majoor op september 15, 2020, 16:33:29 PM
Leuk, ga ik morgen eens terugkijken als dat kan (vanavond helaas geen tijd om live de opnames van het interview eerder vandaag te kijken ;) ). In ieder geval nu eindelijk eens informatie die wel klopt ;D
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: wilde op september 15, 2020, 16:51:27 PM
Leuk dat er ook (waarschijnlijk) eens wat onopgeklopte informatie komt.
Vandaag was ik bij mij in de buurt op Walcheren op zoek naar een nest, maar nog niet (zeker) gevonden. Ik heb iets gezien in een particuliere tuin dat op een nest leek op 8 meter hoogte, maar zag er geen wespen vliegen. Heb meerdere keren gekeken.
Ik heb wel een mooi exemplaar gevangen voor wat foto's. Het beest heeft de normale maximummaat voor een werkster en dat is ongeveer 24 mm, zie onderstaand, te rekenen vanaf de plek waar de onderkant kaak het papier raakt. Op de vangstplek foerageerde ook een werkster van onze inheemse hoornaar en die zijn enkele millimeters groter.
Succes vanavond, ik zal kijken.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 15, 2020, 17:03:44 PM
Net om 16.45 al het eerste korte item bij HvNL met interview met Theo Zeegers en de vooraankondiging van het item van vanavond. Je weet nooit hoe ze knippen, maar heb ook aangegeven dat ik via jouw info van het forum, o.a. Zoeken op 300-800 m, het nest op basis van kaart en mijn peiling in kwartiertje had gevonden. Verder waarschijnlijk beelden uit filmpje fat honingbij wordt gevangen en "gedemonteerd". Ben er meer dan 'n uur mee bezig geweest. Afwachten hoe het gemonteerd wordt.

Om 17.45 en 22.30u andere of uitgebreidere versies.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 16, 2020, 19:14:32 PM
Gisteravond HvNL, hier de terugkijklink voor wie het gemist heeft.
https://www.hartvannederland.nl/nieuws/2020/aziatische-hoornaar-nest-veenendaal/

En nu het volgende bericht in de Gelderlander.
https://www.gelderlander.nl/utrecht/nest-van-bijen-snijdende-hoornaar-trekt-bekijks-monsterwesp-wat-een-onzin~a10279c0/

Wordt vast nog vervolgd
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: Rayan Majoor op september 17, 2020, 09:21:36 AM
Erg leuk allemaal, hopelijk rationaliseert dit ook het beeld dat mensen van deze beestjes hebben een beetje
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 17, 2020, 10:27:59 AM
Citaat van: Rayan Majoor op september 17, 2020, 09:21:36 AM
Erg leuk allemaal, hopelijk rationaliseert dit ook het beeld dat mensen van deze beestjes hebben een beetje

Vind al die aandacht zelf wat overdreven, maar zal komkommertijd zijn. Zou mooi zijn als imago "reuzenwesp" weer tot reëlere proporties terugkeert inderdaad. Toen ik mijn buren 2 verzamelde exemplaren van de reuzenwesp alias monsterwesp liet zien, was hun eerste reactie "waar dan? Is dat alles?". Maar in het nieuws wordt allemaal zo gehypt en opgeklopt. Voor met name honingbijen en bijenhouders is het een lastpost, maar verder heb je er absoluut geen last. Dat is met de limonadewespen in deze tijd vaak wel anders. En die "angst" die er bij sommigen is voor die limonadewespen, wordt met dit soort indianenverhalen alleen maar verder aangewakkerd. Een reclamemotto is "angst  ( en sex) verkoopt", dus ....
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: Rayan Majoor op september 17, 2020, 12:19:12 PM
zal inderdaad een gevalletje 'enthousiasme vanwege iets nieuws' zijn. Ook zo bij zaken als scheefbloemwitje, buxusmot en wolf: bij de eerste waarnemingen in Nederland was iedereen (bij scheefbloemwitje: iedereen die zich met dagvlinders bezig houdt) was iedereen erop gefocust ze ook te vinden en was iedereen er enthousiast mee bezig. Nu, maar een paar jaar later, zijn het nog soorten waar wel wat aandacht aan besteed wordt, maar nieuws-waardig is het meestal niet meer zo (alleen soms nog even een item over de wolf vanwege de vele vraagstukken die daarmee te maken hebben).
Maar toch wel leuk om een van de personen te zijn die zich vanaf het begin ermee bezig houdt: dan ben je voor veel mensen toch wel een beetje de expert (en aangezien je er wel het eea over weet ondertussen is het maar goed ook dat jij diegene bent: als het een gemiddelde angstige Nederlander was zou er waarschijnlijk veel meer drama van zijn gemaakt)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar in Veenendaal-West; ook foto's van het nest!
Bericht door: John Bouwmans op september 17, 2020, 12:51:55 PM
Wil me in zeker geen expert noemen. Van de specifieke ecologie van de Aziatische hoornaar weet ik weinig af. Papegaai alleen wat ik lees in de links die ik o.a.  in de eerste post van dit topic heb vermeld. En verder baseer ik me op mijn eigen ervaringen met het gedrag van deze Aziatische hoornaar in mijn tuin.

Paar aandachtspunten (of leerpunten) om even vast te houden:
Omdat eerdere waarnemingen van "prooi pakken" veelal betrekking hebben op velutina's die voor een bijenkast hangen en honingbijen uit de lucht plukken, was ik wat op het verkeerde been gezet. Want dat gedrag zag ik niet bij de Passiebloemen. Er werd gezegd dat ze niet (of nooit?)  op een zittende prooi "doken". Maar mijn foto's zag ik dus dat ze dat wel deden. De Aziatische hoornaar heeft dus meerdere vangtechnieken waarmee ze honingbijen verschalken. Ze bezoeken de passiebloemen niet alleen om een honingbij te pakken, maar ookvoor nectarbezoek. Ze hebben natuurlijk zelf ook energie nodig. De honingbijen , of liever het borststuk daarvan, zijn slechts het voedsel voor de larven in het nest, het nageslacht dus.

Totnutoe werd als plant voor nectarbezoek steeds klimop genoemd, maar op 4 plaatsen bij mij in de buurt zijn de velutina's in elk geval op passiebloemen waargenomen. Dus gericht zoeken naar Passiebloemen in de omgeving van het nest kan helpen om vanuit meerdere richtingen prooivluchten te bepalen. Nu is de focus vooral gericht op bijenkasten van imkers en op bloeiende klimop.

De prooi wordt soms gedemonteerd op de bloem, soms op een struik of boom in de buurt en ook soms ook op de grond. Niet alleen hangend in een boom zoals in de nabijheid van bijenkasten vaak wordt waargenomen.

Bij het wegvliegen met prooi, bijna steeds in een rechte directe vlucht over dak van het huis, maar heb ook 3 keer gezien dat ze een extra rondje maakten om hoogte te winnen. Dit had ik bij mijn allereerste waarneming ook al gezien, maar er werd toen gezegd dat dat geen bekend gedrag was. Daarom twijfelde ik bij die waarneming of ik 1 exemplaar zag dat in een klein rondje omhoog vloog, of dat het 2 verschillende waren. Ook de richting interpreteerde ik daardoor anders en wist ook niet met zekerheid of deze prooi bij zich droeg. Achteraf weet ik dat dit dezelfde is geweest en met prooi.

Dus het is zaak het gedrag wel objectief te bekijken en je niet teveel te laten leiden aan gedrag dat eerder is waargenomen en beschreven.

En n.a.v. de reactie van Albert de Wilde eerder in dit topic, die gaf aan meeste kans op locatie nest tussen 300-800 meter. Met deze aanwijzing ben ik op pad gegaan om het nest te vinden en met succes dus. De locaties van de waarnemingen in Veenendaal liggen er 4, inclusief mijn tuin op 250 meter van het nest. Dan 2 op 400m en 3 op 750 meter, waaronder 1 bij 'n imker. 2 op en net als 2 anderen. Na inspuiten nest nog 1 dood exemplaar gevonden op 1 km. En alle waarnemingen eigenlijk ten westen van het nest. Dus die 300-800 die Albert noemde is een goede basis voor een succesvolle zoektocht.
Titel: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan.
Bericht door: John Bouwmans op september 21, 2020, 15:41:53 PM
Vanmiddag is het nest dat ik 10 september ontdekte weggehaald. Nest was 14 sept bespoten en daarna geen vliegactiviteit meer. Liep nog een enkele versufte werkster in rond, mogelijk een recent uitgekomen larve. Larven leefden nog wel. Nest gaat nu in quarantaine en wordt verder onderzocht. Het is een relatief klein nest van zo'n 30-35 cm diameter of zo. De pers was ook paraat bij het weghalen, o.a. Hart van NL. Komt in elk geval in de vroege uitzending, en waarschijnlijk ook in de late uitzending van circa 22.30u.

Hier alvast wat foto's van het nest. Moet alle beelden nog beter verwerken.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/200479835/ (https://waarneming.nl/observation/200479835/).
1 Aziatische Hoornaar (donkere vorm) - Vespa velutina nigrithorax larve/nimf, nest, gezien
datum: 2020-09-21  locatie: Veenendaal - West (UT)

(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968878.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968879.jpg)
Dit nest van de Aziatische hoornaar is slecht 30-35 cm diameter. Is relatief klein.
(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968880.jpg)
Bijna volgroeide larven en al afgesloten broedcellen.
(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968881.jpg)

(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968882.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968896.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/030/968/30968897.jpg)

Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: Rayan Majoor op september 21, 2020, 17:41:27 PM
Mooi om zo een kijkje te kunnen kijken in het nest (ook al zijn hiervoor de eigenaars wel vermoord :rolleyes:)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: Henk Soepenberg op september 22, 2020, 09:44:14 AM
Citaat van: Rayan Majoor op september 21, 2020, 17:41:27 PM
(ook al zijn hiervoor de eigenaars wel vermoord :rolleyes:)

Neem aan dat de eigenaar van de boom waarin een nest wordt aangetroffen wel eerst toestemming moet geven voor de eliminatie?
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: wilde op september 22, 2020, 09:50:23 AM
De NVWA heeft een sterke positie vanwege verplichtende Europese regelgeving, waarvoor zij in Nederland zijn aangewezen als de uitvoerders.
Enige hoffelijkheid zal wel worden betracht, maar als er door eigendomsproblemen ongewenste vertraging zou ontstaan, kunnen zij zich denk ik laten bijstaan door de 'sterke arm'. Schade aan eigendommen die vanwege de verwijdering van het nest zou ontstaan zal vergoed moeten worden.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: Henk Soepenberg op september 22, 2020, 10:03:17 AM
Dank je, Albert. Mocht ik nog eens een nest in mijn natuurterreintje aantreffen dan ik ga ik dat maar niet melden dan  :angel:
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: John Bouwmans op september 22, 2020, 10:11:58 AM
Henk, deze boom stond in het gemeenteplantsoen. De boom heeft bij het verwijderen van het nest verder geen schade opgelopen. Alleen de 2 takken waaraan het nest bevestigd was zijn doorgezaagd. Het nest zat op ruim 15 meter hoogte in een Els, op circa 1,5-2,0 meter onder de top.https://waarneming.nl/observation/199853517/ (https://waarneming.nl/observation/199853517/)

EIS heeft melding doorgegeven aan bij Provincie Utrecht en die heeft NVWA opdracht gegeven tot verwijdering. De Provincie is de instantie die betaald voor de verwijdering. Heb geen idee of de Provincie ook contact heeft opgenomen met de gemeente. Tijdens het inspuiten van het nest was wel een milieu-BOA aanwezig, neem aan in opdracht van gemeente.

Vind het zelf ook jammer dat nest en volk verwijderd zijn. Denk dat de opmars van de Aziatische hoornaar naar het noorden niet te stoppen is en met de nestbestrijding hooguit wordt vertraagd. De tijd zal het leren.

(https://waarneming.nl/media/photo/030/673/30673628.jpg)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: Henk Soepenberg op september 22, 2020, 10:20:48 AM
Ok, dank voor de info, John.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: John Bouwmans op september 22, 2020, 10:27:15 AM
Als bijlage ook nog 2 foto's van het afzagen van de tak en het weghalen van het nest. Was een relatief klein nest van circa 30-35 cm doorsnede. En misschien ook wel 40 cm diameter. Beetje lastig schatten.

Op de website van Traas ongediertebestijding ook nog wat beelden van de verwijderingsactie.
https://www.traasongediertebestrijding.nl/nieuws/aziatische-hoornaar-veenendaal
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: John Bouwmans op september 28, 2020, 12:11:21 PM
Nu de "hectiek" van de zoektocht naar het nest, het inspuiten met gif en het verwijderen van het nest in Veenendaal achter de rug is, heb ik alle tijd om nog wat achtergrondinfo die ik de afgelopen weken tegen kwam op een rij te zetten. Voor de liefhebbers en als naslagwerk. Eerst een paar boeiende links naar een aantal korte video's (2-3 minuten) die ik op youtube vond over de Aziatische hoornaar en over andere hoornaar-soorten. Bij deze laatste groep prachtige beelden die een inkijkje geven in het nest van een hoornaar, de bouw, verzorging larven, dichtspinnen broedcel, etcetera.

Heb zelf ook de nodige filmbeelden gemaakt van de Aziatische hoornaar in actie, het nest en de verwijdering ervan. Wil daar zelf ook nog een korte docu van (laten) maken, maar dat gaat nog wat tijd kosten. Voorlopig dus even paar video's van BBC en Smithsonian Channel.

BBC: Introductie Aziatische hoornaar in Europa en vangen honingbijen voor bijenkast Bestrijding en verwijdering van het nest gaat in NL hier anders dan op de beelden uit Frankrijk in dit filmpje. In NL eerst inspuiten nest met gif om alle imago's te doden. Als nest "uitgestorven" is aantal dagen of week later, wordt het pas verwijderd. Larven leven dan meestal nog gewoon, dus nest gaat in quarantaine om te voorkomen dat de larven zich verder ontwikkelen en alsnog uitvliegen.
BBC: Asian Hornets Attack and Brutally Kill Bees! | Earth Unplugged:  https://www.youtube.com/watch?v=QzeDskBHl8U

Smithsonian Channel: mooie inkijkjes in nest en leven hoornaars (niet van de Aziatische hoornaar, maar wel vergelijkbare levenswijze en nest andere hoornaar-soorten)
1: The Extraordinary Life Cycle of a Hornet Colony:  https://www.youtube.com/watch?v=Q4apGsFH6HE
2: Fascinating: Hornets Build An Elaborate Nest Inside a Tree: https://www.youtube.com/watch?v=h-yse8_TeVg  (beelden Europese hoornaar, Vespa crabro)
3: Cameras Capture a Hornet Hatching Up-Close: https://www.youtube.com/watch?v=WTv4h96bORQ
4: The Cruel Fate That Awaits a Hornet Queen: https://www.youtube.com/watch?v=NcgjKdq8yQ8
5: Why Being a Queen Hornet Doesn't Mean a Life of Luxury: https://www.youtube.com/watch?v=R9f09x_pGRU  (start nieuwe kolonie voorjaar; Europese hoornaar)
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. radiotags voor opsporing nest
Bericht door: John Bouwmans op oktober 02, 2020, 11:04:28 AM
Behalve in Veenendaal was en is EIS nog op meer plaatsen in NL druk met de de opsporing van nesten van de Aziatische hoornaar. Op dit moment zijn nog zoektochten gaande in o.a. Sittard (L), Heeze (N-Br) en Ritthem (Zld). (Waarnemingen Vespa velutina: https://waarneming.nl/species/8807/observations/?advanced=on )

Zag bij de waarneming van Sittard van 16/9 (https://waarneming.nl/observation/200224952/) de volgende opmerking staan: "We hebben dus 10 uur met 2 drones gezocht in die richting, maar niks gevonden". Dus zo eenvoudig loopt de opsporing daar dus niet.

Bij de waarnemingen in Heeze staan nog geen prooivluchtrichtingen vermeld, dus ben benieuwd hoe dat verder gaat.

Bij de waarnemingen in Ritthem, (https://waarneming.nl/species/8807/observations/?after_date=2019-10-03&before_date=2020-10-02&province=12&search=&advanced=on&user=&location=&sex=&life_stage=&activity=&method= )
leuke foto's van Albert de Wilde van de lokinstallatie. "Lokinstallatie met ruim 10 kg rotte appels met middenin een bakje vol met appelstukjes, ruim aangevuld met 50%-suikeroplossing in water."  Ik ben benieuwd of ze bij deze lokinstallatie ook imago's van de Aziatische hoornaar gaan vangen om deze dan te voorzien van een radiotag en zo gaan proberen om het nest op te sporen. In Veenendaal was dat op 14 september helaas niet mogelijk omdat toen de NVWA druk was met het onderzoek van het nest met drones, geen Aziatische hoornaars in mijn tuin vlogen die we hadden kunnen vangen voor aanbrengen tag. Had er toen geen voorstelling van hoe zo'n tag er uit zou zien. Zo'n tag bleek groter dan gedacht, zie bijlagen. Het lange draadje is de antenne en kan worden ingekort. Als een imago is verzameld dan komt deze in een verduisterde container (fles) met een dunne open buis aan het einde. Het beestje kruipt dan naar het licht toe en als het beestje daar is wordt m.b.v. de bandjes/elastiekjes de tag aan het achterlijf bevestigd. Had graag gezien hoe dat in de praktijk zou gaan en of de hoornaar met deze tag gewoon kon vliegen. Jammer genoeg lukte dat niet in Veenendaal. Ben erg benieuwd of ze dit in Ritthem wel gaan proberen en of zo'n Aziatische hoornaar met deze tag kan vliegen. En ook zeer benieuwd het daarmee dan ook nog lukt om het nest op te sporen.

De in de bijlage getoonde tag is ontwikkeld door Roger Borre (https://robor.nl ). Op de website is er nog geen info over te vinden.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: wilde op oktober 02, 2020, 11:31:45 AM
In Ritthem ben ik zeer uitvoerig aan het werk geweest. Met Linde Slikboer heb ik enkele dagen geleden de vliegrichtingen met vele tientallen hoornaars redelijk goed vast kunnen stellen. Wij hebben het nest ondanks zeer uitvoerig speuren niet gevonden in de bomen. Alle grotere bomen in het vermoedelijke gebied zijn meermalen bekeken, maar we vonden geen nest. Het lokken met gedeeltelijk rotte appels en suikersiroop is een idee van mij. Het observeren van jagende hoornaars en dan de prooivlucht naar het nest proberen te zien is heel moeilijk, omdat je relatief erg weinig waarnemingen hebt.

Op de vermoedelijke nestlocatie in Ritthem heb ik nu op 3 plaatsen voederplekken ingericht.
De hoornaars leren zeer snel. Ze herkennen de geur van rotte appels en weten dan dat daar aanbod van suikersiroop bijhoort.
Je kunt bij zo'n lok-locatie om de paar minuten een hoornaar zien vertrekken. Dat is dus wat anders dan 2 of 3 prooivluchten op een hele middag. Ik zie op zo'n locatie wel 100 hoornaars per dag, overigens ook Vespa crabro. Ze zoeken soms ruzie en dat is fraai om te zien. Ze vliegen dan met de koppen naar elkaar gewend tot circa 1,5 meter omhoog. Ik wilde dat graag filmen of fotograferen maar dat is me nog niet gelukt. Als het droog is ga ik er vanmiddag weer naartoe.

Van Theo Zeegers heb bericht gehad dat binnenkort een drone wordt ingezet. Het terrein is daarvoor naar mijn mening minder geschikt en ik zou liever een tag met radiosignaal zien. We wachten nog even af. Misschien vind ik ze vanmiddag wel. Met de massa's hoornaars die op het voer afkomen, moet ik heel dicht bij het nest zitten. Veel delen van het terrein zijn niet of nauwelijks toegankelijk. Van SBB heb ik wel een betredingsvergunning, maar er is in grote delen van het natuurterrein geen beginnen aan. Zodra het nest gevonden is zal ik een kaartje van het terrein met de vastgestelde vliegbewegingen van tientallen hoornaars hier publiceren. Dan heb je een betere indruk van hoe het gaat.

Het aanbrengen van een tag zou ik ook wel willen zien. Elastiekjes lijkt me een probleem, want deze wespen hebben zeer sterke poten. Ze kunnen dat eraf wurmen denk ik. Ik zou wel willen weten of de optie van lijmen met sneldrogende lijm op het borststuk onderzocht is. Dat lijkt mij in elk geval een te proberen optie.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: John Bouwmans op oktober 02, 2020, 11:52:15 AM
Bedankt voor de uitgebreide toelichting Albert. Ben benieuwd of het je zo lukt om de locatie van het nest te vinden. Ik wilde al op kaart aangeven eelke bomen ik met 100% zekerheid vanaf de grond kon screenen en welke niet of maar gedeeltelijk. Bleek niet nodig omdat ik snel resultaat had. Ik besef dat ik wat geluk had met een vrijstaande boom in een woonwijk. Als het nest in een boomgroep met Eiken 100m verder had gezeten, was het een stuk lastiger en misschien wel onmogelijk geweest om het nest te vinden.

Maar vanaf de eerste vondst in Dreischor vind ik dit een heel interessante wesp. Benieuwd in hoeverre we met opsporen nesten de opmars naar het noorden kunnen vertragen. Opmars stuiten lijkt me onmogelijk. En de tijd begint te dingen. Over een maand zullen de nieuwe koninginnen zijn uitgevlogen, en misschien hier en daar al eerder. Vechten tegen de bierkaai?
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: wilde op oktober 02, 2020, 12:25:38 PM
CiteerVechten tegen de bierkaai?
Ja, zo goed als zeker. Ik vind die Aziaat een mooie wesp met een prachtige biologie. Ik heb er geen hekel aan. Van mij mag die blijven. Hij is niet schadelijker voor de biodiversiteit dan alle andere grotere wespen hier.
Ik vind het nu meer een sport om het nest te vinden en meer ook niet.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Foto's nest en het weghalen ervan
Bericht door: John Bouwmans op oktober 02, 2020, 12:38:23 PM
Citaat van: wilde op oktober 02, 2020, 12:25:38 PM
CiteerVechten tegen de bierkaai?
Ja, zo goed als zeker. Ik vind die Aziaat een mooie wesp met een prachtige biologie. Ik heb er geen hekel aan. Van mij mag die blijven. Hij is niet schadelijker voor de biodiversiteit dan alle andere grotere wesp hier.
Ik vind het nu meer een sport om het nest te vinden en meer ook niet.

Ben het helemaal met je eens Albert. Zo sta ik er ook in.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal en NL. Foto's opsporen en weghalen nesten
Bericht door: wilde op oktober 03, 2020, 16:11:37 PM
Zelfs met regenachtig weer waren de hoornaars zeer actief. Dit was een door mij vandaag ingerichte nieuwe locatie in Rammekenshoek, Ritthem.
De wespen zijn zeer getraind geraakt door de geur van rotte appels en tegelijkertijd aanbod in een bakje van de afhaalchinees van een 50% suikeroplossing in water. De stukjes appel in het bakje zijn bedoeld om de insecten niet te laten verzuipen in de siroop. Daar kunnen ze dus op landen.
Ze vlogen binnen een half uur af en aan. Iedere minuut vertrekt er wel eentje.
Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/201007949/ (https://waarneming.nl/observation/201007949/).
50 Aziatische hoornaar - Vespa velutina imago, foeragerend, gezien
datum: 2020-10-03
locatie: Ritthem - Voormalig Fort Rammekens e.o. (ZL)

foto's:
(https://waarneming.nl/media/photo/031/204/31204435.jpg)

Lok-locatie met suikersiroop in bakje tussen veel rotte appels om de vliegrichting te onderzoeken.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal en NL. Werkwijze Belgie
Bericht door: John Bouwmans op oktober 03, 2020, 17:13:40 PM
Mooi om te zien Albert. Heb hier ook nog één dag gehad, voor het doodspuiten van het nest, met koud en donker weer (za 12 sept) en dat was de eerste dag sinds 28 aug dat ik geen Aziatische hoornaars in mijn tuin op de passiebloemen heb gezien. Maar bij jou vliegen ze wel met regenweer. Een lekkere beloning van suikerwater trekt ze dus over de streep.

Gisteren stuurde een vriend uit Belgie me nog item uit het VTM-journaal met opsporing van de Aziatische hoornaar m.b.v. flesjes met loksiroop. Daar werden exemplaren gevangen en voorzien van sticker met rugnummer op het borststuk en die helpen bij het lokaliseren van het nest. In 2020 zijn totnutoe al 70 nesten opgespoord en verwijderd, net zo veel als in heel het recordjaar 2018. Werd ook gesproken over 50-500 koninginnen die uitvliegen per nest en daarvan overleeft circa 10% de winter. Dus ieder niet ontdekt nest levert zeker weer >5 nieuwe nesten op in het volgend jaar, en mogelijk zelfs veel meer nog dus

Heb de link van het item gevonden:  https://vtm.be/vtm-nieuws?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F

En ook nog artikel over het "rugnummeren" van de hoornaars. https://www.hln.be/in-de-buurt/oostende/deze-aziatische-hoornaars-voelen-zich-een-nummer~a8aeadfe/

Ook nog link naar VespaWatch die de nesten opspoort: https://vespawatch.be/

En deze: https://www.hln.be/in-de-buurt/de-pinte/vespa-watch-vindt-twee-nesten-van-aziatische-hoornaars-in-de-pinte~afeff308/

Als bijlage een screenshot uit de animatie op VespaWatch over de verspreiding van de individuen en nesten van de Aziatische hoornaar in Belgie. De recente vondsten in Limburg en Heeze (NBr) passen goed in dit beeld. De vondst in Veenendaal is aparter.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: wilde op oktober 10, 2020, 17:31:53 PM
Ja, al die onzin kan niet op. Vespa velutina is toch echt een zeer zachtaardig beest. Ze steken alleen als ze in het nauw zitten. Gisteren met manipuleren van enkele wespen ging het even fout. Ik had een wesp niet goed vast en kreeg 5 steken in mijn vingers. Bij de 5e steek had het beest succes, want ik liet los. Dat was dus gewoon mijn eigen schuld en de wesp niet verwijtbaar. Toen hebben we maar een volgende gepakt voor experimenteren, want er waren er genoeg. Gisteren het nest gevonden na een hoornaar te hebben voorzien van een zender door Roger Borre. Daarna 2 uur later pas de definitieve nestplek gevonden met radiopeiling op 50 meter afstand van een voederplek waar we stonden.
Het nest bleek (vermoedelijk met de zware storm in Zeeland van 25 september) uitgewaaid. Alleen 20% van de bovenkant was nog te zien, maar met een groot gat eronder. Het lijkt mij geen zin te hebben het restantnest te verwijderen. Ik wacht het af.

Dan vraag je je af: waarom zag ik dat niet eerder. Ik ben er vele malen in de buurt geweest, onder de boom gestaan en vanaf afstand gekeken. Bij gewoon naar boven kijken is het nest op circa 15 meter hoogte niet te zien. Ook vanaf een dijkje direct in de buurt is het zeer moeilijk te zien. Vanmiddag heb ik nog wat foto's ervan gemakt en dat lukte alleen omdat het redelijk hard waaide. Normaal met weinig wind zitten er takken voor. Nu zwiepten die wat heen en weer en kon ik af en toe een glimp van het nest opvangen.
Het was toch een spannende ervaring en Roger en ik hebben veel geleerd, omdat we veel hoornaars konden manipuleren voor wat onderzoek.

(http://www.ahw.me/a7/Velutina-Rammekenshoek01x.jpg)


Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: John Bouwmans op oktober 10, 2020, 17:59:00 PM
Gefeliciteerd Albert. Lukte het Roger goed om de tags om het achterlijf van de velutina's te doen? Heb je daar nog foto's van? Maar op zo'n korte afstand van je voederplaatsen zeg. Met de nestplaats in Veenendaal was het een beetje hetzelfde. Ook op ruim 15 meter hoogte, met het blote oog niet of nauwelijks zichtbaar. Maar als je het eenmaal weet, en dan zeker in de middagzon was het wel redelijk goed zichtbaar (als je het weet).

Benieuwd naar foto's van het deels verstoorde nest. Was blijkbaar ondanks de schade toch nog in gebruik. Verwacht eigenlijk dat de NVWA het restant toch nog gaat verwijderen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: wilde op oktober 10, 2020, 18:30:42 PM
Het nest zit lastig voor een foto. Ik heb ook geen goede telelens, want daar heb ik nauwelijks gebruik voor, maar nu dus wel een keer.
Je ziet het nest niet als je onder de boom staat en van de zijkant is het ook niet zichtbaar, behalve als het wat harder waait. Dan zie je er even een glimp van als je op 1 bepaalde plek staat en voorhangende takken even opzij gaan. Het grote gat onder het nestrestant betekent dat er geen broed in kan worden grootgebracht. Dat is in de koude zeelucht niet op 30° C. te houden. Ik heb daar recent toch nog wel hoornaars zien foerageren op honingbijen en ook gezien dat er uit een voerbakje een bij werd meegenomen om te ontleden. Misschien was het de macht der gewoonte.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: John Bouwmans op oktober 10, 2020, 18:39:51 PM
Bedankt Albert. Duidelijk, erg lastig te zien inderdaad. En zeker als je naar iets min of meer bolvormigs op zoek bent. Misschien dat het afgewaaide deel van het nest nog ergens in de buurt van het nest kan worden gevonden met een gerichte zoektocht. Weghalen van dit restant lijkt inderdaad niet zinvol. Kost het nodige geld en wat levert het op?
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: wilde op oktober 11, 2020, 14:21:01 PM
Hierbij een foto van het plaatsen van het zendertje. De vleugels zijn hier al 'vrij'. Links wordt met een 'stampertje' in het buisje de wesp opgeschoven. Zodra de vleugels geheel vrij zijn en de thorax bloot ligt, kan met 2 elastiekjes (te zien nabij het eind van het rechter buisje) de tag worden aangebracht. Dan wil er nog wel eens een poot klem zitten tussen de elastiekjes en voorzichtig met een pincet moet de poot dan vrij worden gemaakt. Roger heeft 2 wespen gebruikt. De eerste vloog wel goed hoog weg, maar landde op vrij korte afstand in braamstruiken en bleef daar ook. Die heeft Roger eerst weer radiografisch opgespoord en gevangen. De wesp is gedood om de tag onbeschadigd weer te kunnen gebruiken. Zo'n tag kost ongeveer €250 en daarvan wil je er dus maar maximaal één kwijtraken (in het nest). De antenne van de tag is standaard zeer lang, ongeveer 15 cm. Dat belemmert het vliegen wel wat en dus is de antenne hier ingekort tot zo'n 7 cm. Het bereik is dan nog steeds zo'n 400 meter dacht ik. Echter: hoe langer hoe groter het bereik. Bij de wesp die na enkele tussenstoppen om te poetsen uiteindelijk naar het nest vloog, hing de tag onder de wesp. De bedoeling is: boven op de thorax, maar elastiekjes willen nog wel eens wat verschuiven als ze net niet genoeg klemmen. Voor de gewichtsverdeling is het eigenlijk beter om de tag onder de wesp te hebben, maar standaard wordt geprobeerd het ding op de thorax te plaatsen. Het is van belang om naast de vleugels ook de poten niet te klemmen.

De medía berichten nog steeds in de trant van 'monsterwesp' en meer van dat soort achterlijke benamingen voor een hoornaarsoort die zeer zachtaardig is. Ik heb er wel wat steken van gehad, maar steeds verklaarbaar en geheel door mijn eigen schuld. Vespa velutina is een alleraardigste wesp, die haar gif alleen zal gebruiken bij een verdedigingsactie. Zolang dat niet nodig is spaart ze haar gif, want het kost energie om dat weer aan te vullen.
Als bewijs hier een hoornaar op de duim van mijn linkerhand. Ik heb zoiets ook laten zien aan de medewerkers van de NVWA. Ze waren zeer onder de indruk, want mogelijk leeft ook bij hen de gedachte dat het een gevaarlijk beest is. Dat is het ook, maar alleen als je het dier dwingt tot verdedigen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: John Bouwmans op oktober 11, 2020, 18:06:25 PM
Is het nest nu toch gevonden dankzij de 2e geplaatste radiotag? Dat zou toch een mooi resultaat zijn voor Roger Borre. Nu die tag nog verder zien te perfectioneren, nog wat kleiner maken en misschien plakken in plaats van met elastiekjes. Maar een goed alternatief voor als zoeken met een drone geen resultaat, cq nest, oplevert. Nu was het nest door de beschadiging waarschijnlijk niet meer warm genoeg, maar hier in Veenendaal was er ook maar een minimaal temperatuurverschil. Dus een goedwerkende en makkelijk aan te brengen radiotag zou wel een uitkomst zijn.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: wilde op oktober 11, 2020, 20:35:58 PM
De NVWA heeft in het gebied 2 dagen lang met een infrarood drone en een een grotere fotodrone gevlogen. Op foto (van de drone van Roger) is het nest wel te zien, maar het is een klein restant: 85 % is weg. Vermoedelijk uit de boom gewaaid op 25 september met de zware storm Odette. Men heeft met de FIR drone diverse temperatuurverschillen gezien, maar veel vogels, honden, mensen, en reeën (4 stuks nabij het nest overigens). Men heeft gezocht in het door mij aangegeven zoekgebied en ruim daaromheen. Toch niet gevonden, omdat het nest nog maar erg klein is en door de open onderkant te weinig temperatuurverschil geeft.

Roger heeft pas met de FIR drone gevlogen toen de radiotag hem naar het nest leidde. We zijn er de gehele dag steeds op circa 50-100 meter afstand van geweest. Op de voederplekken kwamen zeer veel hoornaars, die de reeds vastgestelde route richting nest bevestigden.

Toen het nest met de tag gevonden was, heeft Roger dat later ook gecheckt met de FIR drone toen ik er weer bij was. Dat was die dag de eerste keer dat hij ermee vloog. De referentie temperatuur in het gebied rondom het nest was toen om 19:15 uur ongeveer 11-12°C. De temperatuur van het nest was gemiddeld gemeten 7 graden hoger (18-20 gr.). Ik zag 1x een waarde boven 20°C, meestal net iets minder, maar veel hoger dan de gemiddelde omgevingstemperatuur. Dat bevestigde dus de juistheid van de nestlocatie, waar de gezenderde wesp nog steeds aanwezig was.

Nog aardig om te vermelden:
Roger heeft pas aan het eind van de middag vastgesteld dat de gezenderde wesp naar een plek hoog in een boom was gevlogen. Daarvoor zat ze wel op 4 of 5 andere plekken laag bij de grond. Net op dat tijdstip was ik naar huis gegaan met het idee dat het niet ging lukken. Roger bleef nog even, maar ik had al afscheid van hem genomen. Ik heb thuis mijn warme maaltijd genuttigd, toen Roger mij omstreeks 18.45 uur belde dat hij het nest gevonden had met de verrekijker, maar dat het zeer moeilijk te zien was. Ik ben toen gelijk teruggegaan, want dit was na een dag zwoegen toch een onverwacht resultaat voor ons. Roger heeft mij naar een plek geleid waar het nest af en toe te zien was. Je moet wat wind hebben die takken heen en weer doet gaan. Ik zag het niet, ook niet na enkele pogingen. Toen zijn we de boomtop als het ware gaan ontleden via beschrijvingen van takvormen die we beiden zagen. Toen zag ik het nest ineens gedurende korte tijd, meer in een flits. Het tijdstip van de dag was ook niet meer ideaal, want de schemering viel in.

Voor de keuze van de wespen om van een radiozendertje te voorzien, heeft Roger met een mini-weegschaal die in honderdste grammen kan wegen, het gewicht van beschikbare wespen bepaald. Ik had er een stuk 7 van de grootste die ik zag gevangen. Toen bleek dat de standaard potjes met schroefdekseltje, die ik gebruik om gevangen insecten levend te houden, bijna allemaal een net iets ander gewicht hadden. Om het goed te doen moest dus eerst per potje het gewicht op de deksel worden geschreven of een wesp steeds worden overgezet van het eigen potje in het standaardpotje. Nu konden we dus het gewicht van de wesp 'schoon aan de haak' vaststellen. We kwamen er achter dat er een relatief groot gewichtsverschil tussen werksters was, te denken aan zo'n 20-30%. Dat kan ook te maken hebben met het feit of een gevangen wesp direct voorafgaand wel of geen suikersiroop heeft opgenomen. Ik probeerde steeds wespen te vangen die net kwamen aanvliegen, maar heel veel zekerheid bood dat niet, want ze vlogen af en aan en je vergist je snel. Als een wesp naast de tag ook nog een volle maag suikersiroop moet vervoeren, zou dat het vliegen kunnen beïnvloeden. Een beetje suiker is overigens wel gewenst voor de vliegenergie. Ze werden voor de zekerheid in het buisje nog gevoerd met een paar kleine druppels siroop.
Het was een leuk experiment, maar later hebben we toch gewoon de wesp gebruikt die in het potje vergelijkenderwijs visueel de grootste was. Ja, zulk soort fratsen kan je alleen doen als je veel wespen ter beschikking hebt. Uiteindelijk zijn er maar 2 stuks gebruikt en het merendeel is daarna weer losgelaten. Ik heb er nog 2 mee naar huis genomen.


Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: John Bouwmans op oktober 13, 2020, 17:57:55 PM
Bedankt voor de uitgebreide toelichting Albert. Zie net dat je die zondagavond nog wat had uitgebreid met o.a het wegen van de werksters. Mooi  dat alle inspanningen van jou en Roger uiteindelijk een positief resultaat hebben gehad.

Heeft de NVWA nog iets van zich laten horen, of EIS? Laten ze het nestrestant hangen of gaan ze het  toch nog ruimen?
Titel: Re: Aziatische Hoornaar Veenendaal. Opsporing nesten NL en België
Bericht door: wilde op oktober 13, 2020, 19:37:31 PM
De beslissing om het restant nest te ruimen is aan de provincie Zeeland.
ik ben gisteren met betreffende medewerker van de provincie en een medewerker van Traas wezen kijken op de plek.
Ik had de provincie geadviseerd om een telescoop 25x mee te nemen, omdat het restant nest anders moeilijk te zien is.
Het was met die kijker heel goed te zien.

Theo Zeegers gaf de NVWA geen zekerheid over de onmogelijkheid van alsnog reproductie van de wespen, ook al is dat dan wel erg laat in het jaar. Hij meent dat het enorme gat voor een Aziatische hoornaar geen probleem is om broed te laten uitkomen. Hij heeft het nest niet gezien en is niet ter plaatse geweest en hij baseert zijn mening alleen op de nestvorm van de verwante soort Vespa crabro.

Daar denk ik duidelijk anders over en ook dat weet de NVWA.
Theo vergelijkt dit kapje (circa 10 % van het oorspronkelijke nest als je het door de telescoop ziet) met de zeer wijde opening van een Vespa crabro, die hij recent zag en waarin darren en jonge koninginnen te zien waren. Hij vergeet dan dat Vespa crabro een geheel andere biologie heeft. Die nestelt bijna steeds enigszins of zeer sterk beschut, denk aan holle bomen, zolders, dakoverstekken en dat soort overkappingen. Ze zitten dus meestal redelijk droog en dat helpt bij het in stand houden van de broedtemperatuur van 30° C. Ze hebben steeds een wijde opening aan de onder- of zijkant, afhankelijk van de nestelplek. In bomen met een lange spleetvormige holte zit de nestopening dikwijls meer aan de zijkant onderaan. In alle gevallen kan je bij het nest van Vespa crabro enkele raten zien. Dat is bij Vespa velutina nooit het geval.

Vespa velutina heeft een geheel andere nestbouw en ook nog met een tweetrapsraket: een primair en een secundair nest. Het gaat hier om het secundaire nest. Dat is bol- of peervormig en heeft aan de onderzijkant meestal een vliegopening en meer naar boven toe zijn er nog meer kleine openingen tot wel halverwege de bol, vermoedelijk voor ventilatie. Vespa velutina komt oorspronkelijk voor in warme gebieden, subtropisch dikwijls. Ook daar hebben ze die gesloten bolachtige vorm met relatief kleine openingen. Dan gaat het niet aan om die te vergelijken met een inheemse soort die geheel anders nestelt. Dat is wetenschappelijk niet te onderbouwen. Je kunt uiteraard die 2 hoornaars vergelijken, maar conclusies trekken over de mogelijke haalbaarheid van broed dat open en bloot zou hangen in weer en wind bij een soort die normaal een nest merendeels afsluit, dat gaat me toch te ver.

Ik kijk liever naar andere factoren, zoals de tijd van het jaar, temperatuur, vochtigheid, en vooral ook gedrag. Dit nest is vermoedelijk merendeels (met alle raten) uit de boom gewaaid met de zware storm Odette op 25 september 2020. Er zijn vermoedelijk ook zware windstoten geweest. De nestplaats ligt op minder dan 100 m van 2 kanten van de zeedijk, die daar in een punt loopt. Het is een stevige waaihoek. Die windstoten hebben bij andere wilgen op 15 meter afstand enkele grote takken doen uitbreken. Dat zijn takken van ruim 15 cm doorsnede en 7 meter lang. Die liggen er nu nog (met blad er aan) op de grond, maar ik moet er nog een foto van maken. Ik vermoed dat met 90% van het nest ook veel wespen zijn meegewaaid en diverse zijn omgekomen. Ook de koningin heeft het vermoedelijk niet overleefd en dat denk ik, omdat het nest niet provisorisch is gerepareerd.

Bij een aanwezige koningin in het nest weten de werksters dat. De koningin verspreidt feromonen en die zetten de werksters aan om in het broedseizoen het nest uit te breiden en raten te bouwen. Bij een calamiteit die aan het eind van het seizoen plaats vindt is er denk ik nog een redelijke kans dat reparaties aan het nest worden gedaan. Dat lijkt geheel niet gebeurd en daarom zou om die reden de koningin afwezig kunnen zijn: gesneuveld bij de uitwaairamp. Dat is natuurlijk niet meer dan een hypothese, maar zo kijk ik in de natuur. Je kunt bij opmerkzaamheid hier misschien meer zien dan een kapot nest.

De locatie is voor een hoogwerker niet te bereiken. Ook niet vanaf het ringdijkje. Dat was de conclusie van verdelger Traas en de provincie-medewerker.
De provincie is wel bereid om er toch nog kosten aan te maken. Dat zou dan moeten in de vorm van een ervaren boomklimmer, die gehuld in een stevig imkerpak, met veilheidtuig, enz. de boom zou moeten beklimmen en de tak van het nest afzagen. Men was het met mij eens dat dit alleen nuttig zou zijn als het restant nest in de toestand van nu 'heel' beneden komt, gewoon om er van te leren. Dat lijkt mij een groot probleem. Er is boven in de boom nauwelijks een zekeringstak voor de klimmer aanwezig. Die klimmer staat/hangt vermoedelijk ook te laag. Dan is er het bijkomende probleem van de tak heel naar beneden te krijgen. Als je te veel afzaagt aan de onderzijde is de tak loodzwaar. Bij gewoon afzagen zal de tak omklappen en met geweld naar beneden vallen. Dan is er vermoedelijk niets over van die paar laagjes papiermache. De tak van tevoren ook zekeren zou kunnen helpen, maar waar dan? Ik steek er mijn handen niet voor in het vuur.
Alleen direct onder het nest afzagen zou bij dit object een optie zijn. Dat zou kunnen met een stokzaag. Ik heb zo'n zaag en je kunt tot een meter of 6 verderop zagen. Dan valt dat takdeel met nestrestant gewoon naar beneden, maar dat wil de provincie niet. Ze willen zien hoe het er uitziet en het mag dus niet te pletter vallen.

Een eerste vereiste is echter nu dat je een persoon moet vinden, die het boomklimmen beheerst en kan zagen onder deze moeilijke omstandigheden, want de paar honderd wespen die er nog zitten zullen massaal aanvallen. De boomklimmer moet zijn imkerpak dus wel volledig vertrouwen. De uitvoering zit dus nog vol met twijfels en daarover wordt binnenkort beslist.

Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 14, 2020, 10:25:02 AM
De discussie over het feit of dit ernstig beschadigde nest nog nieuwe koninginnen zou kunnen voortbrengen, kan ik volgen. Omdat er 80-90% van het nest weg is, lijkt het logisch dat het aantal nieuwe uitvliegende koninginnen met minimaal hetzelfde percentage reduceert. Of in het overgebleven nestdeel nog broed kan uitkomen, kan ik niet beoordelen. Begrijp dat door het gat de temperatuurregeling in het nest ernstig verstoord is en dat dit effect zal hebben op de ontwikkeling van de larven tot imago. Het succespercentage zal gering zijn, maar begrijp ook het standpunt van Theo Zeegers dat hij niet voor 100% kan garanderen dat er helemaal geen broed zou kunnen uitkomen. Daarom lijkt het mij eigenlijk wel zinvol om dit nestrestant toch te verwijderen voor nader onderzoek. Moet je het wel in de huidige status naar beneden kunnen halen zonder het nest verder te beschadigen. De werkwijze om het nest te verwijderen is een uitdaging lees ik, als er geen hoogwerker bij kan komen en ook inzet van een boomklimmer niet eenvoudig is.
Een mogelijkheid om "van boven" een bakje te laten zakken tot bij het nest zou soelaas kunnen bieden, maar hoe en welke prijs heb je er voor over. Benieuwd hoe het verder gaat in Ritthem.

Ter illustratie een link naar een topic dat ik recent plaatste over een verstoord, en later aangeheeld, nest van Vespa vulgaris:  https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,473420.0.html
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 14, 2020, 10:54:29 AM
Lees bij deze waarneming in Heeze dat het nest daar inmiddels ook is gevonden. Benieuwd of dat ook met radiotagging is gebeurd of met drones of anderszins.
https://waarneming.nl/observation/201590893/
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op oktober 14, 2020, 17:34:35 PM
Het nestrestant bij Fort Rammekens is vanmiddag verwijderd. De tak is afgezaagd en viel vrij steil naar beneden.
De zijkant van het restant is door de val vermoedelijk iets kleiner geworden met het langs andere takken vallen.
Er was in de basis geen raat aanwezig. Dat weten we nu dan zeker, maar die kennis heeft wel goud gekost.
Zal later nog wat foto's van de acties tonen. Er waren bovendien geen agressieve hoornaars.
Er zaten er nog wel enkele tientallen op 2 resterende voederplekken.

Hier zijn nog enkele foto's:
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 14, 2020, 19:43:12 PM
Was weinig meer van het nest over. Zie op het nestrestant nog wel een paar Hoornaars. Is de radiotag ook nog aangetroffen in het nest?
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op oktober 14, 2020, 19:46:29 PM
CiteerIs de radiotag ook nog aangetroffen in het nest?
Nee, helaas niet. Even dacht ik die wesp nabij te zien vliegen, maar vermoedelijk heb ik mij vergist. Ga morgen nog eens kijken, maar de tag vinden zonder het signaal te kunnen peilen is bijna onmogelijk.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 14, 2020, 20:05:18 PM
Citaat van: wilde op oktober 14, 2020, 19:46:29 PM
CiteerIs de radiotag ook nog aangetroffen in het nest?
Nee, helaas niet. Even dacht ik die wesp nabij te zien vliegen, maar vermoedelijk heb ik mij vergist. Ga morgen nog eens kijken, maar de tag vinden zonder het signaal te kunnen peilen is bijna onmogelijk.

Denk ook dat het zonder peilen signaal zoeken naar een speld  in een hooiberg wordt. Maar wie weet .... In elk geval bedankt voor het delen van alle opsporingsinspanningen in Ritthem. Boeiend en leerzaam. Hoop dat de velutina's hier volgend jaar weer ergens in de buurt zitten, want zorgt toch voor extra reuring en leuke zoekacties B)


Aanvulling 15/10: Het verwijderen van het nest haalt ook de lokale pers. https://www.de-faam.nl/nieuws/nieuwsflits/1017681/nest-van-aziatische-hoornaar-verwijderd
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 27, 2020, 21:08:11 PM
Vandaag was ook de grote broer/zus van "onze" Aziatische hoornaar (Vespa veluitina) in het nieuws, te weten de Aziatische reuzenhoornaar Vespa mandarinia. In Washington USA worden de wespen met een stofzuiger uir het nest gezogen. Geen gebruik van gif dus.  Zie de beelden in onderstaande links.

NOS-journaal https://nos.nl/video/2354083-klopjacht-op-reuzehoornaar-in-de-vs-als-hij-steekt-is-dat-extreem-pijnlijk.html

Nu.nl: https://www.nu.nl/283959/video/onderzoekers-verdelgen-nest-met-monsterwespen-in-vs.html
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op oktober 27, 2020, 22:35:59 PM
CiteerGeen gebruik van gif dus.
Het is jammer dat niet vermeld wordt waarom ze de stofzuigermethode gebruiken.
Het lijkt mij niet zo handig om het op die wijze te doen als je deze reuzenwesp wilt uitroeien op plekken waar ze niet thuis horen. Gifpoeder geeft dan een veel zekerder resultaat. Er werd zelfs vermeld, dat de koningin niet opgezogen was. Ik vraag mij dan overigens wel af hoe die met 100% zekerheid te herkennen is. Ze zijn misschien nauwelijks op grootte te onderscheiden. Hoornaarwerksters hebben geen probleem om de koningin te herkennen. Haar feromonen zijn goed herkenbaar voor haar onderdanen, maar wij hebben geen onderscheidende neus voor dat soort zaken/luchtjes.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 28, 2020, 09:23:42 AM
Heb nog even naar de originele bronnen gezocht Albert. De bestrijding is een combinatie van wegzuigen, CO2 in de boom blazen en daarna foam erin als ik het goed begrijp.

Zie dit artikel van Washington State Department of Agriculture (WSDA): https://agr.wa.gov/about-wsda/news-and-media-relations/news-releases?article=31892

Hier 2 passages uit artikel.
The team members used a wooden board and some smart whacks against the tree to encourage more hornets to leave the nest. This proved successful. When the hornets stopped coming out of the nest, the team pumped carbon dioxide into the tree to kill or anaesthetize any remaining hornets. They then sealed the tree with spray foam, wrapped it again with cellophane, and finally placed traps nearby to catch any potential survivors or hornets who may have been away during the operation and return to the tree.

Boom wordt omgezaagd en nest onderzocht.
In the coming week, the WSDA Pest Program intends to cut the tree down and open it to see how big the nest was. The entomologists also want to determine whether the nest had begun to produce new queens or not.

En hier een overzicht van nieuwsreleases van o.a. De Asian giant hornet. Heb nog geen tijd gehad om die door te spitten.  https://agr.wa.gov/about-wsda/news-and-media-relations/news-releases
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op oktober 28, 2020, 09:46:37 AM
OK, dat dicht 'purren' zou een optie zijn als je zeker weet dat er vooraf geen hoornaars in de lucht zijn. Hoornaars vliegen ook buiten het daglicht. Als je daar met materieel aankomt is er veel trilling op de grond en zal er gelijk onrust zijn. Dan komen er dus naar buiten en de koningin dikwijls bij de eerste. Zoiets heb ik wel eens gezien bij een nest van Saksische wespen.
Het lijkt me geen zekere methode, die bovendien bewerkelijk is. Talkpoeder met permethrin op/in het nest spuiten lijkt me veel beter. Dan minstens een uur of 5 wachten tot er bij de wespen actie is geweest om het poeder te verwijderen. Dan zijn alle uitgevlogen en teruggekeerde wespen ook met het poeder in aanraking gekomen. Dan pas na een halve dag de zaak dicht purren.
Dat is allemaal alleen succesvol als je zeker weet dat er nog geen jonge koninginnen zijn uitgevlogen.

Je ziet dat ze met duktape de boom afdichten. Dat zal voor de CO² behandeling zijn gebeurd. Zo te zien was er waarschijnlijk een groot langwerpig gat. Dat afdichten zou je ook bij behandeling met poeder voorafgaand kunnen doen en dan later dicht purren.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op oktober 28, 2020, 09:55:00 AM
Via die link kwam ik ook nog enkele video's tegen van het bestrijden van het nest. Aan het eind zie je dat ze CO2 inspuiten en daarna pur. Maar die yanks maken er wel een show van, alsof het een maanlanding is. 
Video bestrijden nest. https://youtu.be/JbIfOtpY5p8 

In de newsrelease van de ontdekking van het nest staat dat het nest gevonden is d.m.v. gebruik van radiotrackers. " The entomologists were able to attach radio trackers to three hornets, the second of which lead them to the discovery of the nest, found about 4 p.m. on Oct. 22."

Release vondst nest 23/10/20: https://agr.wa.gov/about-wsda/news-and-media-relations/news-releases?article=31875
Video vondst nest https://youtu.be/M0PvtoH9LUc

Heb nog een pagina gevonden met tal van video's, veel alleen bestemd voor news media use.
https://agriculture.app.box.com/s/0ocwyhkzapumd7myp0incwisr96dz5i6

Hier vind je ook deze link van plaatsen radiotracker, bij zo te zien (condens op potje) een gekoeld imago.
video Tracker plaatsen https://agriculture.app.box.com/s/0ocwyhkzapumd7myp0incwisr96dz5i6/file/729113799920


dec 2020: Toevoeging off-topic: Bestrijden wespennest d.m.v. drone met vlammenwerper. Bizar!!
https://www.nu.nl/284875/video/drone-met-vlammenwerper-verschroeit-wespennesten-in-china.html

En ook hier:  https://youtu.be/uCq8tEwO90Q


Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op december 23, 2020, 19:17:32 PM
CiteerBestrijden wespennest d.m.v. drone met vlammenwerper. Bizar!!
Ja, die had ik ook gevonden op internet. Als het goed werkt is het minder milieu-belastend dan werken met wespengif.
Men bestrijdt deze hoornaars in China vanwege de relatief veel incidenten met deze wespen. Er sterven jaarlijks enkele tientallen mensen waarbij de dood gerelateerd kan worden aan deze hoornaarsteken. Ik heb zelf andere ervaringen met deze soort. Ze zijn hier vrij zachtaardig als je ze geen aanleiding geeft om te steken (geldt trouwens ook voor Vespa crabro).

Men beweert overigens dat het gif van hoornaars minder sterk zou zijn dan dat van limonadewespen, zie https://www.natuurpunt.be/nieuws/de-ene-hoornaar-de-andere-niet-20171006
Jens D'Haeseleer is de schrijver van deze tekst bij Natuurpunt (België). Het verbaasde mij, want ik denk daar zeer verschillend over en heb hem gevraagd naar de wetenschappelijke bron van zijn beweringen over de sterkte van het crabro-gif. Ook de lengte van de angel zou de pijnsensatie vergroten, maar dat is ook onzin. Het gaat om de samenstelling van het gif. Jens heeft mij die bron niet kunnen geven.
Bij mij in de krant is zijn tekst over crabro door een journalist ook van toepassing verklaard voor de Aziatische hoornaar. Ja, zo komt fake-news tot stand. Je kan deze 2 hoornaarsoorten niet 'zo maar' vergelijken en een eigenschap van de ene soort ook op de andere van toepassing achten. Het zijn zeer verschillende soorten uit oorspronkelijk verschillende gebieden en met een zeer verschillende biologie. Uit onderzoek blijkt in elk geval dat het crabro-gif dodelijk is voor de eigen soort. Dus een rovende hoornaar van een ander volk wordt niet slechts verlamd, maar doodgestoken. De steken van Vespa velutina blijken in China onder mensen veel dodelijke slachtoffers te maken. Mogelijk heeft dat te maken met de keuze van hun nestelplaats en de zeer omvangrijke hoornaarvolken. Wie er meer van wil lezen kan op mijn website kijken: www.ahw.me/indexwespen.html#steek
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op december 23, 2020, 19:36:19 PM
Heb zelf weinig ervaring met wespensteken. Een aantal jaar terug 'n keer 'n steek van een gewone wesp bij het fotograferen van een verstoord nest. Dat was niet echt pijnlijk of zo. Heb wel steken van dazen en horzels gehad die vervelender waren. ( https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,473420.0.html )
Maar bestrijden van nesten met een vlammenwerperdrone vind ik wel wat over de top.

Wat betreft de opsporing en verwijdering van nesten in NL. Had afgelopen week nog contacct met Theo Zeegers en hij deelde me het volgende mede m.b,t. Opsporing nesten Aziatische hoornaar:
" 'We' hebben uiteindelijk de volgende secundaire nesten opgespoord: Sittard 1 en Sittard2, Heeze, Breda, Ritthem en Veenendaal. Heerlen is in december gevonden, dus te laat. Oirsbeek en  Geleen zijn niet gevonden, van een aantal andere meldingen staat niet vast of er een nest was (geen tweede melding)."
Benieuwd of er in 2021 ook weer Vespa velutina's mijn pad gaan kruisen.

Bedankt ook voor je kerst- en nieuwjaarswens. Wens jou en een ieder ook een gezond en goed 2021. En dat die pandemie maar snel voorbij is, en we weer "back to normal" kunnen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op december 24, 2020, 10:02:37 AM
John, jij liet mij een mooi filmpje zien van een Aziatische hoornaar die een gevangen honingbij 'prepareerde' voor vervoer naar het nest als voedsel voor de wespenlarven. Daarop is niet te zien dat de hoornaar de honingbij doodstak. Ik vraag mij af of er gif van de hoornaar aan te pas komt. Een steek zal in het borststuk geschieden. De bijenwolf (Philanthus triangulum) steekt de honingbij aan de onderkant van de thorax, tussen de heupen. Daar zijn kleine plekken zonder chitinepantsering. De rest van het beest laat steken niet gemakkelijk toe. Die graafwesp heeft echter geheel ander gif. Dat is slechts bedoeld om de prooi te verlammen, want die moet nog enkele dagen blijven leven tot het eitje van de bijenwolf uitkomt. De larve van de bijenwolf heeft kennelijk geen last van dat gif in dat voedsel.

Dan vraag ik mij af wat de hoornaars doen (Vespa crabro en velutina). Die hebben een veel sterker gif en dat is bij crabro gebleken dodelijk te zijn voor een hoornaarwerkster. Als een imago er direct aan sterft zou je toch kunnen verwachten dat het hoornaargif ook voor hun larven niet geschikt is om te consumeren.

Mijn vraag aan jou is dus: heb jij direct na of tijdens een vangst ooit gezien dat de honingbijprooi werd gestoken door de hoornaar?

Limonadewespen vangen ook honingbijen, maar meestal zijn dat krabbelaars (door varroa-virus-aangetast) voor de kasten of bijen die nog maar zeer kort dood zijn. Daar heb ik die wespen ook nooit zien steken, zoals je bij de bijenwolf wél kan zien. Ook het gif van limonadewespen is sterk en vergelijkbaar met dat van hoornaars. De honingbij zelf heeft vermoedelijk het sterkste gif van genoemde insecten. Dat is duidelijk bedoeld om alleen te doden, want ze vangen geen prooien als voedsel, maar plantaardige eiwitten (stuifmeel). Het gif is ook anders van samenstelling. Honingbij-gif heeft een zure werking en wespengif een alkalische.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op december 24, 2020, 14:28:42 PM
Citaat van: wilde op december 24, 2020, 10:02:37 AM

Mijn vraag aan jou is dus: heb jij direct na of tijdens een vangst ooit gezien dat de honingbijprooi werd gestoken door de hoornaar?


Albert, je vraag is lastig te beantwoorden. De vangst van een honingbij gaat razendsnel en duurt slechts een fractie van een seconde. De eerste vangst die ik zag (foto's in de openingspost van dit topic en nog compilatieplaatje hieronder). Die keer ging de hoornaar over de bij zitten en zette haar kaken achter de kop van de prooi. Sluit niet uit dat bij het "omarmen" van de prooi het achterlijf met angel van de hoornaar richting prooi is gegaan. Maar niet gezien. Heb er net nog heel wat foto's en filmpjes op nagekeken, maar niet zichtbaar in elk geval. In bijna alle gevallen was de kop van de honingbij er direct af lijkt het.

Heb een keer een hoornaar gevangen, juist op het moment dat deze een honingbij als prooi pakte en had dus zowel de hoornaar als de bij in mijn potje. Die honingbij had de kop nog, maar de beharing leek nat. Heb daar nog een foto van gemaakt toen deze met 2 velutina's op de post ging naar Ad Mol. Ik vond ook dat er een penetrant luchtje hing aan die bij, maar Ad merkte daar bij ontvangst niks meer van. Hoewel matig van kwaliteit voeg ik dat plaatje ook bij. Je ziet op de foto wel dat de vleugel is ingeknipt en de poten wat ingekort zijn.

Mijn indruk is dat de honingbij wordt uitgeschakeld door het afbijten van de kop, maar ik kan niet uitsluiten dat de hoornaar de bij ook gestoken heeft. Heb dat laatste in elk geval niet gezien en kan het op andere foto's en filmpjes ook niet terug zien.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op december 24, 2020, 16:35:16 PM
Bedankt voor je antwoord. Ik vind het intrigerend om te weten of er een steek aan te pas komt of niet. Ik denk van niet, want het gif zou het voedsel voor de wespenlarve kunnen verpesten, maar dat is misschien wat kort-om-de-bocht gedacht van mij. Het is vast wel ooit vastgesteld, maar ik kan er (nog) niets over vinden.
De rechter foto van de honingbij toont het achterlijf en het is vreemd dat daar de angel niet uitsteekt. Dat is een reflexreactie van de bij als ze wordt gegrepen door een wesp. Er is aan alle kanten al wat afgeknaagd. Dat gaat ook razendsnel.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op april 02, 2021, 18:06:47 PM
Zie dat in België de eerste koningin van 2021 alweer is waargenomen. Zie https://waarnemingen.be/observation/209762927/
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: Olger Krischan op april 05, 2021, 10:51:23 AM
Citaat van: john.bouwmans op december 24, 2020, 14:28:42 PM
Citaat van: wilde op december 24, 2020, 10:02:37 AM

Mijn vraag aan jou is dus: heb jij direct na of tijdens een vangst ooit gezien dat de honingbijprooi werd gestoken door de hoornaar?


Albert, je vraag is lastig te beantwoorden. De vangst van een honingbij gaat razendsnel en duurt slechts een fractie van een seconde. De eerste vangst die ik zag (foto's in de openingspost van dit topic en nog compilatieplaatje hieronder). Die keer ging de hoornaar over de bij zitten en zette haar kaken achter de kop van de prooi. Sluit niet uit dat bij het "omarmen" van de prooi het achterlijf met angel van de hoornaar richting prooi is gegaan. Maar niet gezien. Heb er net nog heel wat foto's en filmpjes op nagekeken, maar niet zichtbaar in elk geval. In bijna alle gevallen was de kop van de honingbij er direct af lijkt het.

Heb een keer een hoornaar gevangen, juist op het moment dat deze een honingbij als prooi pakte en had dus zowel de hoornaar als de bij in mijn potje. Die honingbij had de kop nog, maar de beharing leek nat. Heb daar nog een foto van gemaakt toen deze met 2 velutina's op de post ging naar Ad Mol. Ik vond ook dat er een penetrant luchtje hing aan die bij, maar Ad merkte daar bij ontvangst niks meer van. Hoewel matig van kwaliteit voeg ik dat plaatje ook bij. Je ziet op de foto wel dat de vleugel is ingeknipt en de poten wat ingekort zijn.

Mijn indruk is dat de honingbij wordt uitgeschakeld door het afbijten van de kop, maar ik kan niet uitsluiten dat de hoornaar de bij ook gestoken heeft. Heb dat laatste in elk geval niet gezien en kan het op andere foto's en filmpjes ook niet terug zien.

Hallo Albert, John,

interessante thread  :duim:

In dit paper Matsuura, Makoto & Yamane, Seiki. (1990). Biology of Vespine Wasps https://www.researchgate.net/publication/267869469_Biology_of_Vespine_Wasps (https://www.researchgate.net/publication/267869469_Biology_of_Vespine_Wasps) wordt vermeld dat het erop lijkt dat Vespa de kaken gebruikt en nooit prooien steekt, zie pag 112, pg 1.4. "... It seems that Vespa does not use its poisonous sting even for the hunting of large-sized prey like cicadas."

mvg,
Olger
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op april 05, 2021, 11:24:07 AM
Het niet steken van een prooi die bestemd is als voedsel voor hoornaarlarven lijkt plausibel.
Uit onderzoeken blijkt dat het gif van de Europese hoornaar ook (dodelijk) giftig is voor de hoornaarvrouw die ermee gestoken wordt.
Waarom zou het gif dan niet dodelijk zijn voor hun larven als het in de aangeboden voedselbrei aanwezig is?

De vervolgvraag is dan: wat doen andere wespen die prooien vangen voor hun broed? Steken die dan wel om de prooi te doden of slechts om te verlammen (met een veel zwakker gif)?
Met 'andere wespen' bedoel ik dus bijv. Vespula, Dolichovespula, maar ook zeker Crabronidae.

Ik heb vooral interesse voor het gif van plooivleugelwespen, omdat daarover de meest uitlopende meningen worden verkondigd over de 'sterkte' van het gif. Bij veel insecten is gif een verdedigingsmiddel, bijv. de honingbij. Dat is een krachtig gif dat bedoeld lijkt om te doden. Het is overigens wel anders van samenstelling dan gif van wespen. Bij veel wespen is het gif juist niet bedoeld om te doden, maar om prooien te verlammen (bijv. bij Eumenes-soorten) zodat de prooi vers blijft totdat de larve van de wesp uitkomt.

Zie ook wat ik erover schrijf op mijn website: www.ahw.me/indexwespen.html#steek
Op een Belgische site schrijft Jens D'Haeseleer dat het gif van Vespa crabro zwak is. Ik meen me te herinneren: zwakker dan van Vespula.
Ik heb hem gevraagd naar zijn wetenschappelijke bron inzake die bewering, maar er nooit antwoord op gekregen,
Voor mij is het daarom vooralsnog volslagen onzin. Het gif van hoornaars is een dodend gif voor de eigen soort en een steek is ook nog eens zeer pijnlijk (eigen ervaring met Vespa velutina).
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op april 05, 2021, 11:28:03 AM
Uitgebreide publicatie Olger, bedankt. Tzt eens wat uitgebreider bekijken. Maar zie hierin wel een bevesting van mijn indruk dat de kaken het belangrijkste wapen zijn om de prooi uit te schakelen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op april 05, 2021, 11:35:36 AM
Boeiend stuk Albert http://www.ahw.me/indexwespen.html#steek. Mij ontbreekt de wetenschappelijke kennis om inhoudelijk te reageren. Baseer me uitsluitend op eigen waarneming en ervaring.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op april 05, 2021, 12:04:06 PM
Het is trouwens ook onzeker hoe de opsporing van nesten van de Aziatische hoornaar in 2021 gaat verlopen. Voorlopig staat EIS aan de zijlijn berichtte Theo Zeegers me laatst:" Verder weten de provincies nog steeds niet of ze dit jaar nog willen bestrijden en zo ja, hoe dan. Als het blijft zoals het nu is, doen wij verder niks meer met aziatische hoornaars, om de simpele reden dat we geen opdracht hebben. Tja, raar, maar ja, zo ligt het nu."

De vraag is wat er gaat gebeuren als de eerste vondsten van de Aziatische hoornaar dit jaar weer in de pers verschijnen. Misschien wil men dan toch actie.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op april 05, 2021, 13:13:06 PM
Het is juridisch gezien geen kwestie van 'willen' maar een verplichting die Nederland als lid van de Europese Unie heeft om bepaalde invasieve exoten zo veel als mogelijk te bestrijden: EU verordening 1143/2014. De Aziatische hoornaar staat op die lijst van te bestrijden ongewenste exoten.
EIS bestrijdt niet uit zichzelf, want dat is geen zelfstandige taak van die organisatie. In Nederland voert de NVWA de actie uit of besteedt die uit.
Mogelijk besteden ze dus niet meer uit aan EIS, maar aan een ander. Meer voor de hand liggend is, dat ze het zelf gaan doen. Daarover heb ik contacten met hen gehad die daarop zouden kunnen wijzen. Ik was nog wel wat verbaasd over sommige 'richtingen' die geopperd werden. Die leken mij niet erg succesvol te kunnen zijn. Ik ga daar hier niet verder op in.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op april 05, 2021, 14:30:58 PM
Daar heb je gelijk in Albert. Uitvoeringstaak ligt bij NVWA,( zie ook deze link NVWA-factsheet uit inleiding van dit topic: https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/dier/dieren-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-aziatische-hoornaar/factsheet-aziatische-hoornaar.pdf. Hierin staat ook doorverwijslink naar EU-verordening die je noemt ( https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014R1143&from=NL ).

Kijken inderdaad hoe het verder gaat dit jaar met de nestbestrijding. Uitroeien gaat toch niet meer lukken, hooguit verdere verspreiding vertragen. Ik heb ook contacten gehad en die suggereerden: "voorlichtingsmateriaal laten maken met aanwijzingen en tips zodat mensen (leken) zelf de nesten kunnen opsporen."  Dus misschien gaat het dan inderdaad buiten EIS om. We gaan het zien.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: Olger Krischan op april 05, 2021, 18:13:02 PM
Citaat van: wilde op april 05, 2021, 11:24:07 AM

De vervolgvraag is dan: wat doen andere wespen die prooien vangen voor hun broed? Steken die dan wel om de prooi te doden of slechts om te verlammen (met een veel zwakker gif)?
Met 'andere wespen' bedoel ik dus bijv. Vespula, Dolichovespula, maar ook zeker Crabronidae.


Eea nog even op een rijtje heb gezet in de bij mij bekende literatuur:

Pollistes
[BROWN] beschrijft uitvoerig het vang en slacht gedrag van P. dominulus, en maakt geen vermelding van gebruik van de angel, maar bijt prooi dood.

Vespula
uit publicaties ([SPRADBERY], [AKRE]) blijkt dat Vespula bij uitzondering zullen steken als een grote prooi, bij hevig verzet, vrij dreigt te komen uit hun grip, maar normaal gesproken zullen ze de kop afbijten  ([SPRADBERY], [COELHO], [PUSCEDDU]) of de thorax met de kaken verpletteren ([AKRE]).

Eumeninae
Eumenes, Ancistrocerus, Odynerus steken prooi om te verlammen [SPRADBERY]

Crabronidae
Veel Crabronidae steken en alleen om prooi te verlammen [BLÖSCH]:
[BLÖSCH]: Ammophilia, Ampulex (niet NL), Cerceris, Crabro, Oxybelius, Liris (niet NL), Philantus
[JACOBI]: Ectemnius cavifrons

Pemphredoninae (Pemphredon, Ceratophorus (niet NL), Diodontus, Passaloecus, Stigmus, Spilomena, Mimesa, Psen, Mimumesa, Psenulus) lijken niet te steken [LOMHOLDT]


Ik leef onder de aanname dat de prooidieren die als proviand in de nestcel gaan bij de solitaire wespen verlamd blijven tot opgegeten of sterven in de cel.
Het lijkt er daarom op dat de larven immuun zijn voor het gif maar daarover heb ik nog geen literatuur kunnen vinden.
[BLÖSCH] vermeld dat van sommige Crabronidae het gif niet sterk is en de prooi weer 'wakker' kan worden Dolichurus, Larra (niet NL).


Referenties

[AKRE]: AKRE, R. D., et al. Behavior and colony development of Vespula pensylvanica and V. atropilosa (Hymenoptera: Vespidae). Journal of the Kansas Entomological Society, 1976, 63-84.https://www.jstor.org/stable/25082789 (https://www.jstor.org/stable/25082789)

[AKRE2984]:

[BLÖSCH]: Koch, F. (2002), Blösch, M. (2000). Die Grabwespen Deutschlands – Lebens‐weise, Verhalten, Verbreitung. 71. Teil. In Dahl, F.: Die Tierwelt Deutschlands. Begr.: 1925. – Keltern (Goecke & Evers). – 480 S. 341 Farbfotos. ISBN 3‐931374‐26‐2 (hardcover). DM 98,–. Zool. Reihe, 78: 353-353. https://doi.org/10.1002/mmnz.20020780208

[COELHO]:  Coelho, Joseph & Hoagland, J.. (1995). Load-Lifting Capacities of Three Species of Yellowjackets (Vespula) Foraging on Honey-Bee Corpses. Functional Ecology. 9. 171-174. 10.2307/2390561. https://www.researchgate.net/publication/261950443_Load-Lifting_Capacities_of_Three_Species_of_Yellowjackets_Vespula_Foraging_on_Honey-Bee_Corpses (https://www.researchgate.net/publication/261950443_Load-Lifting_Capacities_of_Three_Species_of_Yellowjackets_Vespula_Foraging_on_Honey-Bee_Corpses)

[JACOBI]: Jacobi, Bernhard. (2001). Beutefang und Paarungsverhalten bei Ectemnius (Clytochrysus) cavifrons (Thomson, 1870) (Hymenoptera, Sphecidae, Crabroninae). 81 - 88.
https://www.zobodat.at/pdf/Verh-Westd-Entom-Tag_2000_0081-0088.pdf (https://www.zobodat.at/pdf/Verh-Westd-Entom-Tag_2000_0081-0088.pdf)

[LOMHOLDT]: LOMHOLDT, O. 1975-1976; 1984 (2. Auflage). The Sphecidae (Hymenoptera) of Fennoscandia and Denmark. Fauna Entomologica Scandinavica, 4.1: 2. http://antvid.org/PDF/Lomholdt_Fauna_entom_scand%20(Sphecidae,%20Crabronidae).pdf (http://antvid.org/PDF/Lomholdt_Fauna_entom_scand%20(Sphecidae,%20Crabronidae).pdf)

[PUSCEDDU]: PUSCEDDU, Michelina, et al. Feeding strategies and intraspecific competition in German yellowjacket (Vespula germanica). PloS one, 2018, 13.10: e0206301., https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0206301 (https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0206301)

[SPRADBERY]: SPRADBERY, J. Philip, et al. Wasps. An account of the biology and natural history of social and solitary wasps, with particular reference to those of the British Isles. 1973
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op juni 30, 2021, 18:04:02 PM
Op de site van EIS een kaart van de kans op aantreffen Aziatische hoornaar in 2021. Een flink gebied heeft door het bestrijden van het nest in Veenendaal nu  minder risico. Heb de kaart als bijlage bijgevoegd.

Link naar bron van de EIS-kaart: https://www.eis-nederland.nl/aziatischehoornaar
en de EIS-folder over de Aziatische hoornaar:  https://www.eis-nederland.nl/DesktopModules/Bring2mind/DMX/Download.aspx?command=core_download&entryid=788&language=nl-NL&PortalId=4&TabId=563

Artikel Nature Today: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=27842&fbclid=IwAR0Ykrp49-8BIFUU3ED5GdUt4akArDA4i3QOTH2fXoSa2dyZq5896TkaOkU

Benieuwd hoe de uitbreiding van het aantal nesten van de Aziatische hoornaar dit jaar gaat lopen. Stiekem zou ik 'm ook best wel weer in mijn tuin willen aantreffen, al is het wel zo dat de Passiebloemen door de nacht met zeer strenge vorst (-22 graden) helemaal doodgevroren waren. Het uitgebreide buffet met Passiebloemnectar en de vele Honingbijen die daar ook tuk op zijn, zal dit jaar een stuk kariger zijn. Maar wie weet....

Status 12 aug 2021: 2 nesten in NL bevestigd dit jaar, Hulst en Eindhoven:  https://www.nu.nl/binnenland/6150984/monsterwespen-dit-jaar-op-acht-locaties-gesignaleerd-twee-nesten-gevonden.html

RTL-nieuws, 27 sept 2021: Aziatische hoornaar op 16 plaatsen in Nederland gezien: 'Wees extra alert'
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5256582/aziatische-hoornaar-wesp-nesten-groot-bijen-opeten-invasieve

Publicatie EIS over opsporen nest Aziatische hoornaar
https://www.eis-nederland.nl/Portals/4/Werkgroepen/opsporing%20nesten%20met%20logo.pdf?ver=gtWqPGaP1naQStsQ8zQYAg%3d%3d&timestamp=1624360993661
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: John Bouwmans op juli 31, 2022, 13:23:37 PM
Voor het eerst nest opgespoord met zendertje las ik zojuist op de NOS.
https://nos.nl/artikel/2438953-zendertje-op-aziatische-hoornaar-leidt-naar-nest-in-voerendaal

En hier het artikel uit Nature today waar bovenstaand artikel op is gebaseerd.
https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29534
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op augustus 01, 2022, 21:12:32 PM
CiteerVoor het eerst nest opgespoord met zendertje las ik zojuist op de NOS.
Wat een onzin weer die EIS en de NOS de wereld in slingeren.
Deze zoekmethode met radiotag wordt al een aantal jaren in Nederland (en ook elders in de wereld) gebruikt om nesten van Aziatische hoornaars op te sporen.
Ik was zelf bij betrokken in oktober 2020 bij het met die methode vinden van de nestplaats.
Wat voorafgaand onderzoek zou een journalist sieren, want dit is dus gewoon onzin. Wat een blamage.

Deze zoekmethode wordt door Roger Borre al enige jaren gebruikt in Nederland.
In oktober 2020 heb ik hem geholpen met die betreffende activiteiten in Rammekenshoek, Ritthem (Vlissingen).
Met die methode is de nestplaats toen gevonden: https://www.ahw.me/img/vespa_velutina_fe8657c.html
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: Daandrukker op augustus 02, 2022, 08:26:00 AM
Ja foutje van ons, ik had begrepen dat die gezenderde beesten elke keer halverwege neer waren gestort, maar ik kwam er gisteren achter dat blijkbaar ook een keer succesvol een nest was gevonden. Ik heb het natuurbericht daar op aangepast, maar toen was het al door vele media overgenomen.
Titel: Re: Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer
Bericht door: wilde op augustus 02, 2022, 09:57:16 AM
Het komt inderdaad voor dat na aanbrengen van de tag de wesp niet voldoende correct kan vliegen. Ik ving de hoornaarwerksters en sorteerde ze op grootte. Ik ving er meer dan 10 op aangeboden suikervoeding en we hadden dus keus volop. We gebruikten alleen de grootste. Die moesten dan eerst nog tonen dat ze konden vliegen met de aangebrachte ballast. Dat werd uitgeprobeerd in een gaastent, want de zenders wilden we niet kwijtraken. Die zijn kostbaar.
https://www.ahw.me/vespa-velutina-opsporing.html