De wetenschappelijke namen van Europese vogels

Gestart door Bart van Hoogstraten, december 10, 2016, 13:35:21 PM

Vorige topic - Volgende topic

Bart van Hoogstraten

Leuke site waarin de Latijnse soort-, genus- en familienamen uitgelegd worden: https://www.wnve.nl
Vriendelijke groet! Bart van Hoogstraten

De toekomst van Waarneming is onzeker. Draag bij aan het voortbestaan en betaal gewoon jaarlijks € 25,- abonnementskosten!
https://waarneming.nl/donate/

OJGoreng

Met vriendelijke groet, Zainal

pdeknijff

#2
Erg interessant, maar ook verwarrend. Voorbeeld: de eerste soort die ik opzocht
------------------
Acrocephalus dumetorum Blyth 1849. Eng. blyth's reed warbler. Ned. struikrietzanger.

Dumetorum is de tweede naamval meervoud van Latijn dumetum: struikgewas, kreupelhout (dumus: struik, heester). De naam betekent: 'van het struikgewas'. Eerder gebruikte Gmelin 1789 het woord al als soortnaam, in motacilla dumetorum voor de braamsluiper.

De struikrietzanger broedt soms wel in gebieden met riet, maar vaker in dróge, in het bijzonder in open gebied met struiken of kruiden. Blyth zegt er niets over, maar wist het blijkbaar, al deed hij in India, door gebrek aan geld en goede gezondheid, weinig veldwerk (Mearns 1988). Hij werkt bij het natuurhistorisch museum van Calcutta, beschrijft soorten die naar het museum opgestuurd werden. Over de struikrietzanger publiceert hij in het 'Journal of the Asiatic Society of Bengal' van 1849. Het duurt nog lang voordat men in de gaten krijgt dat het ook een vogel van Europa is.
----------------------

Als Blyth deze soort beschreef op grond van informatie aangaande de vogels die in India werden verzameld, en hij de informatie over de biotoop waarin de vogel werd aangetroffen gebruikte voor de naamgeving, dan is dit dus de overwinteringsbiotoop en niet de broed biotoop. In deze context is het zinnetje "De struikrietzanger broedt soms wel in gebieden met riet, maar vaker in dróge" misschien toevallig correct,  maar het heeft niets te maken met de reden welke Blyth gebruikte voor de naamgeving. Immers, Blyth wist niet waar het broedgebied van deze vogel was.
Met vriendelijke groet,

Peter de Knijff

Jos Welbedacht

Erg interessante website! Ik miste al jaren zoiets. Zou mooi zijn als uitspraak en klemtoon ook nog behandeld zouden worden, hoewel dat eerste natuurlijk op verschillende manieren ingevuld kan worden. Heel leuk om te lezen in ieder geval.
Jos Welbedacht, Groningen
I said you could find me where the Nighthawks fly - dEUS: One advice, Space
 

pdeknijff

Tweede voorbeeld waar ik commentaar op heb:

- - - - - - - - - - - - -
Larus fuscus Linnaeus 1758. Eng. lesser black-backed gull. Ned. kleine mantelmeeuw.

Latijn fuscus stond voor donker, donkerbruin, zwartachtig. Linnaeus bedoelde donker/donkergrijs. Hij kent de vogel van zijn leermeester Olof Rudbeck (1660-1740), de eerste die hem heeft. Rudbeck ziet hem in 1695 bij de plaats Kalix in Zweeds Lapland en maakt tekeningen van een adult en een juveniel. Die adult lijkt het meest de huidige ondersoort fuscus, die er voorkomt. Bij die ondersoort is de 'mantel' minder zwart dan bij de gróte mantelmeeuw, bij de ondersoort intermedius varieert hij van leizwart tot leigrijs, bij graellsii is hij leigrijs.

Op zijn latere colleges noemt Rudbeck de adult niet larus niger, zwarte meeuw, maar larus cinereo-niger, zwartgrijze meeuw. De student Linnaeus schrijft dat op. In 1741 noemt hij de mantel vervolgens mörkgrå, Zweeds voor donkergrijs, en in 1758 heeft hij: "Larus albus, dorso fusco", 'Witte meeuw, met donkere rug' (p.136). Voor de gróte mantelmeeuw heeft hij: "Larus albus, dorso nigro", zwárte rug.

Voor wie de kleine mantelmeeuw in de leigrijze versie kent, kan fuscus verwarrend zijn. Maar het kan nog erger. Houttuyn 1763, waarschijnlijk niet goed begrijpend wat Linnaeus bedoelde, vertaalt "Larus albus, dorso fusco" met: "Meeuw, die wit is met een bruine Rug" (p.136). En de Fransen hebben als hun naam voor de kleine mantelmeeuw goéland brun: bruine meeuw. Zo kón je larus fuscus vertalen, maar dan keek je niet naar de vógel.

- - - - - - - - - - - - - - - -
"fuscus" in de bedoeling van "bruin of bruinig" (al dan niet donker) is weldegelijk een goed getroffen naam als je dit taxon in de broedtijd ziet. Door een lange overwintering in tropisch Afrika heeft nominaat fuscus een sterk gesleten kleed met (afhankelijk van lichtinval) een bruine gloed, veel meer dan de grote mantelmeeuw, deze heeft deze gloed (vrijwel) niet en blijft zwart. Die oude naamgevers waren nog niet zo gek, zij keken weldegelijk zeer goed naar vogels, inclusief de Fransen!
Met vriendelijke groet,

Peter de Knijff